Ərdoğanı devirmək üçün qərar verildimi?

Türkiyədə bələdiyyə seçkilərinə artıq sayılı günlər qalıb. Martın 30-da Türkiyə vətəndaşları öz bələdiyyələrini seçəcəklər. Amma seçki marafonuna baxanda bu seçkinin sadəcə bələdiyyə ilə məhdudlaşmadığı görünür. Çox aktiv bir seçki dönəmi müşahidə etdik Türkiyədə. Sanki ölkədə bələdiyyə deyil, parlament seçkiləri keçirilir. Səbəb isə sadədir: ölkədə 2002-ci ildən hakimiyyətdə olan bir partiya - AKP var gücü ilə seçkiyə qoşulub.
Amma bu partiya əvvəlki seçkilərdən fərqli olaraq arxasındakı bəlli gücü itirib, qarşısında isə ölkənin iki ən böyük partiyası - CHP və MHP var.

AK Partiya hakimiyyətə necə gəldi?

İlk öncə, AK Partiyanın hakimiyyətə gəliş tarixçəsinə baxaq. 16 yanvar 1998-ci ildə Rifah Partiyasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən bağlanılmasıyla Milli Görüş ənənəsindən gələn siyasətçilər Fəzilət Partiyası altında təkrar birləşdilər. Ancaq dəyişməyən siyasətlər və dəyişməyən yaşlı lider heyətinə görə partiyanın xalq tərəfindən dəstəklənməsinə qarşılıq tapa bilmədiyini düşünən Abdullah Gülün rəhbərliyi altında olan “islahatçılar” və “klassiklər” Fəzilət Partiyası konqresində rəhbərlik yarışına girdilər. 14 may 2000-ci il tarixində təşkil edilən konqresi bir səs faizi ilə uduzan islahatçılar artıq partiyada siyasət yürüdə bilməyəcəklərini düşünməyə başladılar. Bu müddət ərzində də Fəzilət Partiyası da Rifah Partiyası ilə eyni aqibətə uğrayaraq 22 iyun 2001-ci ildə bağlandı. Həbsdən çıxan Rəcəb Tayyib Ərdoğanın da sıralarına qoşulması ilə islahatçılar dərhal yeni bir partiya qurmaq işlərinə başladılar.
14 avqust 2001-ci il tarixində qurulan partiyanın banislərindən olan Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Abdullah Gül, Əbdüllətif Şənər, İdris Naim Şahin, Binalı Yıldırım və Bülent Arınç partiyanın əsas simaları idilər. Tərkibində Milli Selamet, Rifah, Fəzilət (Milli Görüş), Ana Vətən (Turqut Özala yaxın şəxslər), Ədalət və Doğru Yol Partiyası (mərkəzi sağçılar) daxildir.
15 aylıq bir partiya olaraq 3 noyabr 2002-ci il tarixində keçirilən seçkilərdə ən yüksək səs faizi qazanaraq (etibarlı seçicilərin 34,63 faizi) Abdullah Gülün başçılığı altında 58-ci Respublika Hökumətini qurdu. Həbs edilərkən üzərində olan siyasət embarqosuna görə kabinet və Türkiyə Böyük Millət Məclisində yer qazana bilməyən partiya rəhbəri Ərdoğanın bu qadağanı CHP-nin (Cümhuriyyət Halk Partiyası) da dəstəklədiyi konstitusiya dəyişikliyi ilə qaldırıldı. Ərdoğan 8 mart 2003 tarixində Sirtdə keçirilən təkrar seçkilərdə millət vəkili seçilərək məclisə girdi. Bundan sonra isə Gülün rəhbərlik etdiyi 58-ci Hökumət 11 mart 2003-cü il tarixində istefa verdi. Prezident Əhməd Necdət Sezərdən hökuməti yenidən qurmaq vəzifəsini alan Ərdoğan 15 mart 2003-cü ildə 59-cu Respublika Hökumətini qurdu.
2004-cü ildə keçirilən bələdiyyə seçkilərinin nəticələrinə görə 41.67 faizlik səslə birinci olan partiya 1.950 bələdiyyəni qazandı.
2007-ci ildə keçirilən parlament seçkilərində 46.58 faizlə Türkiyə tarixinə hökumət başında olan və səslərini artıran partiya kimi daxil oldu. Türkiyənin 81 vilayətinin 80-dən namizədlərinə səs aldılar.
2009-cu il bələdiyyə seçkilərində isə 38.8 faiz səslə yenə birinci oldu.
2011-ci ilin parlament seçkilərində isə 50 faizlə, təxminən 21 yarım milyon səslə 326 millət vəkili kürsüsü qazandı.
Bütün bu seçkilərdə ikinci yeri CHP tutub.
Amma AK Partiyanın əleyhdarları partiyanın hakimiyyətə gəldiyi ilk gündən başlayaraq onların “milli görüş” ideyalarının daşıyıcıları olması barədə fikirlər səsləndirdilər. Bu barədə açıqlamalara isə Ərdoğan sərt şəkildə cavab verdi: “Biz “milli görüş” köynəyini əynimizdən çoxdan çıxarmışıq.”
Bəli, Ərdoğan və ətrafı “milli görüş” köynəyini əyinlərindən çoxdan çıxarmışdılar. Onlar yeni partiya quraraq, artıq Fətullah Gülənin toxuduğu “nurçu köynəyi”ni geyinmişdilər. Məhz bu köynəklə yuxarıda qeyd etdiyimiz seçkilərdən artan üstün səs faizi ilə çıxdılar.

CHP hakimiyyəti hicabı necə qadağan etdi?

İndi isə mövzu ilə əlaqədar başqa bir statistikaya nəzər yetirək.
1978-ci ilin ortalarında CHP Hökumətinin İş Nazirliyi ilk dəfə rəsmi olaraq qadın məmurların hicabını qadağan etdi. 1978-ci ilin 8 dekabr tarixli 52 nömrəli fərmanla isə CHP Hökuməti ilk dəfə ictimai xidmət sahələrində işləyən bütün qadınların hicabını qadağan etdi. Bu fərmanla həmçinin kişilərin saqqal, uzun saç və qalstuksuz işə gəlmələri də qadağan olundu.
1979-cu ildə qanun bir qədər də sərtləşdirildi. Türkiyə tarixində ilk dəfə olaraq hicablı və saqqallı fotoşəkillərlə universitetə imtahan vermək üçün qeydiyyat işləri də ləğv edildi. Ardınca Qaradəniz Texniki Universitetində və Hacettəpə Universitetində hicablı tələbələrin yataqxana ərazisində görünmələri qadağan edildi. Elə həmin ildə Atatürk Universiteti hicablı və ya saqqallı fotoşəkil ilə məzun olmaq istəyən tələbələrə diplom verilməyəcəyini açıqladı.
Hicab qadağası TBMM-ə qədər gəlib çatdı. 1980-ci ildə məclisin tamaşaçı lojasında bəzi hicablı ziyarətçilərin gəlməsinə hirslənən bəzi millət vəkilləri məclis başçısına bu qadınların lojadan atılmasını tələb etdilər.
1982-ci ildə Yüksek Öörətim Kurulu yayımladığı geyim qaydaları ilə hicabı tamamilə qadağan etdi. Bu qadağa 1984-ci ildə ləğv edilsə də, 1987-ci ildə yenidən qüvvəyə mindi. Turqut Özalın qurduğu 45-ci Hökumət hicab azadlığı barədə YÖK qanununda dəyişiklik təklifinə veto qoyuldu. 1988-ci ildə Özalın qurduğu 46-cı Hökumət hicabla bağlı ikinci qanun dəyişikliyini qəbul etdi. 1989-cu ildə prezident Kənan Evren bu dəyişiklik Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən ləğv edildi.
1990-cı ildə hicaba icazə verən üçüncü qanun qəbul edildi. CHP-nin qollarından biri olan SHP (Sosial-Demokrat Halk Partiyası) qanunu Konstitusiya Məhkəməsinə apardı və qanun rədd edilərək qüvvədən salındı.
15 sentyabr 1997-ci ildə YÖK başçılığının bir qanunu ilə hicablı şagirdlərin məktəblərə buraxılması qadağan edildi.
Universitetə buraxılmayanlardan biri isə hazırki prezident Abdullah Gülün xanımı Xeyrinisə Gül idi. O, 1998-ci ildə Ankara Universitetinin Dil Tarix Coğrafiya Fakültəsi Ərəb Dili və Ədəbiyyatı Fakültəsinə daxil olur, amma onu hicablı olduğu üçün qeydiyyata almırlar. Xanım Gülün 28 illik ümidi puç oldu.
28 fevral 1998-ci il tarixindən bütün təhsil müəssisələrində hicab qadağası tətbiq edildi, qanuna riayət etməyən məktəb rəhbərliyi barəsində cinayət işi açıldı.
6 və 9 fevral 2008-ci il tarixlərində universitetlərdə hicaba azadlıq verən Konstitusiya dəyişikliyi TBMM-də 518 millət vəkilinin qatıldığı səsvermədə 411 lehinə, 103 əleyhinə olmaqla qəbul edildi.
Bu, CHP-nin hakimiyyəti dövründən məhz onların gərgin fəaliyyəti ilə başladılmış hicab qadağasının tarixçəsi idi.

Fətullah Gülən İslam əleyhdarı partiyaya niyə dəstək verir?

Hər iki statistikaya diqqət etdikdə, Ərdoğan hökumətinin CHP ilə mübarizə apardığı görünür. Bu seçkidə də Ərdoğan hökumətinin qarşısında ən böyük gücün məhz CHP olduğu ortadadır. Amma dəyişən bir məsələ var - Hoca. Bir zamanlar Ərdoğanın “Hocam” dediyi Fətullah Gülən mövqeyini dəyişdirib, keçdi qarşı tərəfə. Ərdoğanın hansı səbəblərdənsə dərshanələrin bağlanacağı ilə bağlı verdiyi qərar tərəflər arasında iplərin qopması ilə nəticələndi. Öncə ağac kəsilməsinə görə Türkiyənin qarışdırılmasına göstərilən “Geci Parkı” hadisələri, daha sonra isə F.Gülən camaatına bağlı hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən həyata keçirilən və ehtimal olunduğuna görə, Qərb ölkələrindən dəstəklənən 17 dekabr həbs dalğası Türkiyə hökumətinə, konkret olaraq baş nazir Ərdoğanın imicinə böyük zərbə oldu. AKP-dən bir neçə nazir, deputat istefa verdi, hakim komandada dəyişikliklər oldu.
Və ardınca Fətullah Gülən ABŞ-ın Pensilvaniya ştatındakı qərargahından Ərdoğana bəd-dualar yağdırmağa başladı. Ərdoğanın ailə üzvləri ilə şəxsi danışıqları Gülənə məxsus media orqanlarında yayıldı. Baş verənlər artıq Ərdoğan-Gülən bağlantılarının tamamilə qopduğunun göstəricisi idi. Ərdoğan mitinqlərdəki çıxışlarının birində hətta, “sənin vətənin Pensilvaniyamı, Türkiyəmi?” deyə, Fətullah Gülənə səsləndi, onun ABŞ-dan ekstradisiya məsələsi barədə danışdı. Bu çıxışdan sonra isə Gülən sığınacaq üçün Kanada və Avstraliyaya müraciət etdi, amma müraciəti rədd edildi. Məhz bu rədd cavabı Hocanın bütün gücünü CHP-nin təbliğinə, Ərdoğan əleyhinə olan şəxslərin dəstəklənməsinə yönəltdi. Diqqət etsək görərik ki, nurçu təriqətinin əlində olan bütün televiziyalar, onlayn və yazılı medialar AK Partiya hökumətinin Türkiyəni uçuruma apardığını, Ərdoğan hökumətinin rüşvətxor olduğunu söyləyirlər. Amma burada unudulan bir məqam da var – İslam. Özünü İslam alimi hesab edən, daim İslami dəyərlərdən danışan, sözünə “bismillah”la başlayıb, “ələhəmdulillah”la bitirən, çıxışlarında tez-tez Quran ayələrindən iqtibaslar gətirən Fətullah Gülən CHP-yə necə dəstək verə bilər ki, bu partiyanın təməl prinsiplərindən biri laiklikdir. O laiklik ki, onda İslamın vacib hökmlərindən biri olan hicaba tamamilə rədd edilir, bütün dövlət idarə və müəssisələrində, təhsil ocaqlarında, ictimai xidmət sahələrində, hətta TBMM-də belə, hicabla görünmək qadağandır. Bunu az öncə hicaba qarşı CHP-nin necə mübarizə apardığı barədə təqdim etdiyimiz statistika sübut edir. Görünür, Fətullah Gülənin İslamı, hansı ki ona “Amerika İslamı” deyirlər, bu gün belə istəyir. O İslamın istəyi hicaba qarşı olan birisinin dəstəklənməsini layiq bilir. Qısası, CHP-nin yenidən Türkiyə hakimiyyəti bu ölkəni ötən əsrin 80-ci illərinə sürükləyəcək, yüz minlərlə hicablı təhsil və iş hüququnu, seçkili orqanlara seçilmək hüququnu itirəcək və bu hicab qadağası məhz Fətullah Gülənin dəstəyi ilə baş verə bilər.
Son olaraq onu qeyd edək ki, seçkilərdə AK Partiyanın qələbə çalması gözləniləndir, amma bu da Türkiyəni qarışdıracaq. Ərdoğan hökumətinin devrilməsi üçün düyməni basan güclər seçkinin saxtalaşdırıldığı bəhanəsi ilə bütün mümkün vasitələrdən istifadə edəcəklər, hətta terrordan, polis və ordu qüvvələri ilə silahlı qarşıdurmadan belə. Bu təhlükə daha realdır. Çünki qonşu Suriyada Əsəd hökumətinə qarşı döyüşən vəhhabi terrorçuları bir işarə ilə sərhədi keçə və seçkidən sonra qarışdırılacaq Türkiyədə hakimiyyətə qarşı mübarizə apara bilər. Necə ki, “Gezi Parkı” olaylarında bu cür hücumlar sınaqdan keçirildi və mümkün olma variantı barədə dərkənar qoyuldu.
Eldar HƏSƏNOV