Bələdiyyə sədrinin əməllərinə Səbail rayon
İcra Hakimiyyətindən niyə reaksiya verilmir?

Türkiyədə 30 Mart tarixində baş tutan bələdiyyə seçkilərini xatırlayanda adamın yadına Azərbaycan bələdiyyələri düşür. Bizdə bələdiyyə orqanlarının fəaliyyəti elə səviyyədədir ki, onların adına hardasa rast gəlməsən ümumiyyətlə belə bir qurumun olduğunu xatırlamaq belə mümkünsüzdür. Türkiyədə bələdiyyələrin formalaşdırılması ümummilli iş səviyyəsində həll olunduğu halda bizlərdə bu struktur daha çox yerli icra orqanlarının “Şilləvuranı” funksiyasını yerinə yetirir. Dünya praktikasına baxsaq görərik ki, bələdiyyə idarəetməsi dövlətin əsas sütunlarından biri hesab olunur. Vətəndaşlar seçkilər yolu ilə layiq bildikləri namizədlər vasitəsilə yerli idarəetmə orqanlarını formalaşdırır, yaşadıqları ərazinin problemlərinin həllində aktiv iştirak edirlər. Bələdiyyəyə seçilmiş üzv isə seçiciləri qarşısında məsuliyyət daşıyır, onlara hesabat verir. Bələdiyyə institutları fəaliyyət göstərən bütün ölkələrdə onların ərazinin sosial, iqtisadi problemlərinin həllində rolu böyükdür. Küçələrin təmizliyindən tutmuş bütün infrostrukturun işinin təşkilinə qədər hər şey bələdiyyədən asılıdır.
Amma, necə deyərlər, bura Azərbaycandır. Bizim bələdiyyələrimiz də heç bir ölkənin bələdiyyəsinə bənzəməz. Bizdə dərdinə çarə axtaranda bələdiyyə üzvü tapmaq olmur, ancaq iki daşı üst-üstə qoyub toyuq hini tikmək istəsən bələdiyyə üzvləri o dəqiqə başının üstünü alıb “haqqını”tələb eləyər. Azərbaycan bələdiyyələri torpaq satmaq üzrə, vergi toplamaq sahəsində “ixtisaslaşıblar”, onların başqa səlahiyyətləri “yoxdur”. Əslində isə qanunlarımız bələdiyyələrə kifayət qədər böyük səlahiyyətlər verib. Cəmisi 15 illik fəaliyyəti dövründə yerli idarəetmə orqanları tamamilə etimadı itirərək “ölü canlara” dönüblər. İlk dəfə 1999-cu ildə bu struktur yaradılanda hamının böyük ümidləri var idi. Hamı düşünürdü ki, yeni yaradılan bu orqanlar xalqın uzun illər yığılıb qalan problemlərinin həllinə yardımçı olacaq, əhatə etdiyi ərazini əsl “cənnətə” döndərəcək. Axı bələdiyyələr yerləşdiyi ərazinin bütün infrostrukturuna cavabdehlik daşıyır. Məktəb, xəstəxana, rabitə, yol çəkilişi, küçələrin, parkların abadlaşdırılması və daha çox işlər bu strukturun üzərinə düşən vəzifələrdir. Heyhat, daşa dəyib çiliklənən çox arzular kimi xalqımızın “bələdiyyə arzuları” da boşa çıxdı. Bu gün Azərbaycanda 1718 bələdiyyə orqanı fəaliyyət göstərsə də onların işi nəzərə çarpmır. Məlumatlara görə bu bələdiyyələrin illik gəliri 35 milyon manatdan çoxdur. Ancaq nədənsə bələdiyyələrin gəliri ancaq öz işçilərinin əmək haqqını verməyə çatır. (Baxmayaraq ki, Badamdar Bələdiyyəsinin sədri Həbib Əsədov mənə maaş verməyə “vəsait tapmadı”). Bu heç də o demək deyil ki, bələdiyyələr tamamilə gəlirsiz sahədir. Hamıya məlumur ki, bələdiyyələr bu gün əhalidən həm əmlak, həm də torpaq vergiləri toplayır, eyni zamanda əllərinə olan torpaqları icarəyə verməklə və satmaqla məşğuldurlar. Elə rəsmi statistika da bunu açıqca ortaya qoyur. Verilən məlumatlara görə, ötən il bələdiyyələrin gəlirlərinin yarıdan çoxu , yəni 55,5 faizi torpaq satışından, 20,3 faizi torpaqların icarəyə verilməsindən, əldə olunub. Dövlət tərəfindən hər il bələdiyyələrə 5,2 milyon manat dotasiya ayrıldığını da nəzərə alsaq ortaya ciddi rəqəm çıxar. Amma, reallığa baxsaq görərik ki, bələdiyyələr bu vəsaiti tələbatı üzrə xərcləmir, mənimsəmə və korrupsiya halları baş alıb gedir. Nə vaxt dindirsən vəsait çatışmamazlığından az qala dəsmal götürüb ağlayan bələdiyyə əməkdaşlarının şəxsi həyatlarına nəzər salsaq görərik ki, bələdiyyələr heç də “pulsuz məşğuliyyət” deyilmiş. Bələdiyyə torpaqlarının əsl sahibinə çevrilən işbaz sədrlər “ay alan, məmləkəti Rey satıram” deyib eninə-uzununa satdıqları torpaqlarının dəyərini sənədlərdə qəpik-quruş göstərib yerdə qalan böyük məbləği isə “ortaqları” ilə bölüşürlər. Xalqın “seçdiyi” bələdiyyələr xalqın torpaqlarının alverçisinə çevrilib böyük sərvət sahibləri olduqları halda yerləşdikləri ərazinin xırda bir probleminin həllinə “vəsait tapmırlar”.
Bələdiyyə orqanlarının fəaliyyətindən “əli bala batan” ərazilər içərisində Badamdarın adını çəkməmək günah olardı. Bu gün Badamdarda yaşayan hər kəs bələdiyyənin, onun əvəzedilməz sədri Həbib Əsədovun “şanlı əməllərinin” nəticələrini gündəlik həyatında hiss edir. Sakinlərin bir dəfə küçəyə çıxması kifayətdir ki, H.Əsədovun Badamdar üçün necə can yandırdığının şahidi olsunlar. Qışda palçıqdan, yayda ifunət iyindən keçilməz olan bu küçələr əsl cəhənnəmi xatırladır. Həbib Əsədov və komandası Vətənin azadlığı yolunda canından keçərək cənnətə gedən şəhidlərimizin adlarını daşıyan küçələri cəhənnəmə çevirməklə öz “vətənpərvərliklərini” sübut edirlər. Bunu görmək üçün çox da uzğa getməyə ehtiyac yoxdur. Həbib Əsədovun şəhidlərə və bələdiyyə sədri olduğu əraziyə münasibəti elə onun özünün də yaşadığı küçədən aydın olur. Şəhid Tofiq Məmmədovun adını daşıyan küçədə yaşamasına baxmayaraq, bələdiyyə sədri buranın bərbad görünüşündən, xarabazarı xatırladan vəziyyətindən əsla narahat olmur. Çünki, Badamdarın bütün ərazilərinin halı elə bu gündədir. Badamdar qəsəbəsinə “ürəkdən bağlı olan” Həbib Əsədov isə bir küçənin abad olmasındandırsa bütün ərazinin bərbad olması daha yaxşıdır prinsipini əsas tutaraq əlini ağdan qaraya vurmur. 3-cü yaşayış massivinin yolları isə ümumiyyətlə Badamdarın göz muncuğudur. Baxımsızlıqdan dağılıb gedən, zir-zibil yığınına çevrilən bu yollardan H.Əsədova nə qədər şikayət olunsa da sədr dediyindən dönməyərək tədbir görmür ki, görmür. Müxtəlif mətbuat orqanlarında, tədbirlərdə bələdiyyənin əhalidən vergi yığa bilməməsindən ağızdolusu danışan Əsədovun Badamdarda xüsusi vergitoplama metodları vardır. Buranın vergi yığımı sanki, Həbib bəyə iltizama verilib.(Orta əsrlərdə imkanlı adamlar dövlətə çatacaq vergi məbləğini xəzinəyə ödəyir, sonra həmin ərazidən kefləri istəyən qədər vergi toplayırdılar). İlin istənilən vaxtında bələdiyyə vergi yığanlarının sakinləri “divara dirədiyinin” şahidi olmaq olar. Özü də bu vergilərdə “hallı halına görə” prinsipi qorunub saxlanılır. İmkanlılardan daha çox, bir az kasıblardansa nisbətən az pul aldırmaqla Həbib Əsədov insafını hələ əldən vermədiyini göstərir. Toplanan vergilərin isə nə altı olur, nə də üstü. Həbib Əsədovun “rasxodunun” çox olmasından ötən yazımızda ətraflı bəhs etdiyimiz üçün sədrin “benzin pulu”, “obed pulu” kimi əməllərini bir daha sadalamaq istəmirik. Odur ki, əhalidən toplanan vəsaitdən bir qara qəpik də olsun Badamdarın abadlığına sərf olunmur, yoxsa qəsəbənin vəziyyəti indiki acınacaqlı durumda olmazdı. Bələdiyyə sədrinin kreditlərini bağlamaq kimi strateji hədəflər olduğu halda küçələrin cəngəlliyi xatırlatmasına hər bir Badamdar sakini “məmuniyyətlə dözməlidir”.
Həbib Əsədov bələdiyyənin qanunsuz əməllərini əsl “ziyalısayağı” yollarla ört-basdır etməkdə də əvəzsizdir. Heç kimə bəlli olmayan şəraitdə diplom alaraq adını geniş elmi ictimaiyyətin sırasına yazdıran H.Əsədovun “təhsil yollarına” işıq salınsa, onun “elmi fəaliyyətinin” bir çox gizlinlərini üzə çıxartmaq olar. Başqalarının alimlik dərəcəsi aldığı bir yaşda diplom alan bələdiyyə sədrinin “elmi fəaliyyəti” əsl təhqiqat obyektidir.
Badamdarın bu dar günlərində sakinlərin səsinə hay verən yoxdur. Deyəsən burada ən yüksək səs Həbib Əsədova məxsusdur, yoxsa bütün əhalinin etiraz səsini də eşidən olardı. Sanki, Həbib Əsədov Badamdarı özəlləşdirib, heç kimin buraya müdaxilə etməsi mümkünsüzdür. Bəlkə ona bu “səlahiyyətləri” gözəgörünməz hamiləri veriblər? Səbail rayon İcra Hakimiyyətinin Həbib Əsədovun “fəaliyyətindən” xəbəri yoxdurmu? Hörmətli icra başçısı Asif Əskərov, onun səlahiyyətli müavinləri Badamdar sakinlərini problemlər girdabında boğan Həbib Əsədovun əməllərinə niyə son qoymurlar? Bu suallar hər bir Badamdar sakinini narahat etsə də, nədənsə səlahiyyət sahibləri susmağa üstünlük verirlər. Sanki, Həbib Əsədovun etdiyi qanunsuzluqlar onların ürəyindəndir! Badamdar qəsəbəsini bərbad vəziyyətə salan bələdiyyə sədrinin fəaliyyəti dərindən araşdırılarsa, çox mətləblərə aydınlıq gələr. Artıq icra başçısı Asif Əskərovun, digər əlaqədar qurumların hərəkətə keçməsi vacibdir. Yoxsa sonra gec ola bilər. Onsuz da yetərincə gecikilib!
ELMAN AYDINOĞLU