Rəsmi Bakı hansı balansı yaratmağa çalışır

Azərbaycan 8 apreldə MDB üzvü ölkələrin silahlı qüvvələrinin baş qərargah rəislərini qəbul etdi. Bu ölkələrdən Rusiya digər müttəfiq ölkə olan Ukraynanın ərazisini işğal edib. Ukraynanın daxili işlərinə hərbi müdaxilə və Moskva tərəfindən onun şantaj edilməsi Bakı iclasının iştirakçıları arasında diskomfort yaratmaya bilməzdi.
Bəlkə də, Ukrayna mövzusu iclasın qapalı hissəsində müzakirə olunub və Rusiyanın baş qərargah rəisi Valeri Gerasimov ordu və siyasi rəhbərliyin hərəkətlərini RF hərbi doktrinasının 20 maddəsi ilə izah edib. Maddə Rusiyanın dövlətdən kənarda olan vətəndaşlarının hüquqlarının mühafizəsini və NATO-nun şərqə genişlənməsi və Rusiya sərhədləri yaxınlığında qeyri-sabitlik yarandığı təqdirdə təhdidlərdən qorunmanı nəzərdə tutur.
Bunlar yalnız ehtimaldır. Ukrayna mövzusu ilə bağlı heç bir informasiya zaldan kənara sızmayıb. Jurnalistlər mətbuat üçün açıq olan hissədəki hərbi-siyasi müraciətlərin şahidi oldular. Azərbaycan SQ baş qərargah rəisi Nəcməddin Sadıqov qəbul edən tərəf kimi Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsindən danışdı və Qarabağ probleminin iki həll yolunu göstərdi: prioritet seçim kimi dinc yolla tənzimləmə və hərbi həll yolu. Azərbaycan artan hərbi gücünə arxalanıb bu yola da əl atacağı ilə hədələyir.
Bir gün əvvəl isə müdafiə naziri Zakir Həsənovla görüşündə general Gerasimov dedi ki, Rusiya münaqişənin hərbi yolla həllini istisna edir. Bu, yeni mövqe deyil və ABŞ və Fransa da belə istəyir. Amma Rusiyanın öz marağı var. Ermənistan regionda onun əsas müttəfiqidir. Təsadüfi deyil ki, Gürcüstan və Azərbaycan Qərbyönlüdür, Ermənistan isə Rusiya tərəfdarı kimi çıxış edir. NATO üzvü Türkiyə Ermənistanın hərbi doktrinasına əsasən, düşmən ölkədir və Azərbaycanla birgə təhdid yaradır. Rusiya hərbi doktrinasının 21 maddəsinə əsasən, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) üzvünə silahlı hücum KTMT üzvü olan bütün ölkələrə hücum kimi qəbul edilir. Ermənistan bu təşkilatın aktiv üzvüdür. Beləliklə, Rusiya Azərbaycanın öz ərazilərini hərbi yolla azad etməsinə heç bir şans qoymur.
Amma demək olmaz ki, Moskva hazırda Bakıya qarşı sərt mövqedədir. Bunu Rusiya baş qərargahının kompromis mövqeyindən görmək olar. Onlar Ermənistanın Bakı iclasında iştirakında israr etmədi. Ermənistan nümayəndə heyətinin olmamasının diplomatikcəsinə sezilməməsi onu göstərə bilər ki, Kremldə praqmatik yanaşma tərəfdarıdırlar və Bakının hərbi-texniki əməkdaşlığı genişləndirməyə hazır olmasından, yəni zəruri həcmdə Rusiya silahı almağa davam etməsindən razıdırlar.
Son 4 ildə Azərbaycan 3,35 mlrd dollarlıq silah alıb. Bunun 80%-i, o cümlədən 2 “S-300” raket sistemi, 94 “T90S” tankı, 20 “Mi-35M” hərbi helikopteri, 100 “BMP-3” zirehli maşını Rusiyanın payına düşür. Həmçinin Belarusdan 25 “SU-25” hərbi təyyarəsi və 93 “T-72M1” tankı alınıb.
Müdafiə naziri Zakir Həsənov general Gerasimovla söhbətində qeyd edib ki, RF ilə Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında əməkdaşlıq hərbi tikinti, təhsil, hərbi-texniki əməkdaşlıq da daxil bütün istiqamətlər üzrə inkişaf edir. “Son illər bu istiqamətdə böyük iş görülüb. Bu gün Azərbaycan SQ Rusiyadan müasir silahlar, tanklar, hərbi maşınlar, artilleriya sistemləri alır. Bütün bunlar ölkənin müdafiə qabiliyyətini yüksəldir, deyə nazir bildirib.
Amma mənbənin məlumatına görə, general Gerasimovun Bakıya gəlməsinin səbəbi Azərbaycanın Rusiyanın hərbi doktrinasına görə düşməni olan Türkiyə ilə hərbi əməkdaşlığının genişlənməsindən narahatlığını çatdırmaqdır. Amma Gerasimovun Rusiya-Azərbaycan hərbi əməkdaşlığına yüksək qiymət verməsi səfərin çərçivəsinin operativ dəyişdiyini göstərə bilər. Bu versiyanın xeyrinə onu da göstərmək olar ki, prezident İlham Əliyev iclas ərəfəsində Naxçıvana yola düşdü. Ənənəyə əsasən, Əliyev yüksək səviyyəli qonaqlar, o cümlədən hərbçilərlə söhbəti əldən vermir.
Bir neçə gün əvvələ qayıtsaq, aprelin 2-də Bakıda prezident İlham Əliyev Türkiyə SQ-nin baş qərargah rəisi Necdət Özellə görüşdü, iki gün sonra baş nazir Ərdoğanla söhbəti oldu. Bu iki qapalı səfəri analiz edərək “Gündəm xəbər” bu nəticəyə gəlir ki, əsas söhbət mövzusu Rusiyanın daxili vəziyyəti və Ukrayna böhranı ilə bağlı Rusiya təhlükəsi ola bilər. Əldə etdiyimiz qeydə görə, Kremllə münasibətlərlə bağlı hərəkətlərin uzlaşdırılması barədə razılığa gəlinib. Görünür, Moskvaya genişlənən Azərbaycan-Türkiyə əməkdaşlığından doğan narahatlığın anlayışla qarşılanması və Rusiyanın maraqları nəzərə alınmaqla ticarət-iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsinə hazır olmaq barədə siqnal göndərilib. Rəsmi Bakı Ankara və Moskvaya tarazlaşdırılmış yanaşmasını Türkiyə və Rusiya baş qərargah rəislərinə “Hərbi əməkdaşlıq sahəsində xidmətlərə görə” medalı verməklə rəmzi şəkildə nümayiş etdirməyə çalışdı və tərəflər onu məmnuniyyətlə qəbul etdi.
ELDAR