Ölkənin şərq əyalətlərində separatçılar qanunsuz referendum keçirməyə nail oldular

Putin Ukraynanı parçalamaqda davam edir. Krımın Rusiyaya birləşdirilməsindən sonra Ukraynada separatizmə geniş meydan açan Kreml administrasiyasının fəal qatqıları ilə ölkənin şərq əyalətlərində də anoloji ssenari təkrar olunmaqdadır. Krım variantı ilə Ukraynanı parçalamağı hədəfləyən Rusiya indi də Donetsk və Luqanskda eyni oyunu oynayır. Bu bölgələrdə rus meylli separatçılar tərəfindən referendum keçirilib. Referendumda qeyd olunan regionların Ukraynanın tərkibindən ayrılaraq “müstəqil” dövlət olmaları ilə bağlı müddəa səsə qoyulub. Bir neçə gün əvvəl Rusiya prezidenti Vladimir Putin referendumun təxirə salınmasıyla bağlı “müraciət” etsə də Donetsk və Luqansk regionunun liderləri bu çağırışı “nəzərə almayıblar”. Qanunsuz referendumdan dərhal sonra müstəqilliyini elan etmiş Donetsk Xalq Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri Roman Lyagin bəyan edib ki, “referendum iştirakçılarının 89 faizindən çoxu Ukraynanın Donetsk regionunun “dövlət müstəqilliyinin” lehinə səs verib. MSK sədri bildirib ki, səslərin sayılması prosesində heç bir çətinlik müşahidə olunmayıb, çünki, əleyhinə səs verən insanların sayı çox az olub. Onun sözlərinə görə siyahıda adı olan seçicilərdən 74,87 faizi səsvermədə iştirak edib.
Lyagin referendum sonrası mətbuat kjonfransında bir çox maraqlı fikirlər səsləndirib. O, bildirib ki, referendumdan sonra da Donetsk regionu Ukraynanın tərkibində qalmaqda davam edəcək:
”Biz sadəcə öz müqəddəratımızı müəyyən etmək hüququmuzun olduğunu bəyan etmək istəyirik. Yəni Donetskin statusunda tamamilə heç nə dəyişməyəcək: biz Ukraynanın hissəsi olmağı dayandırmayacağıq, biz Rusiyanın parçası olmayacağıq, sadəcə dünyaya dəyişikliklər istədiyimizi bəyan edəcəyik. Biz eşidilmək istəyirik, öz regionumuzun taleyini özümüz həll etmək istəyirik".
Referendumun keçirilməsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən sərt tənqid olunub. Avropa İttifaqı belə bir referendumun nəticələrini tanımayacağını bəyan edib. Bu haqda Avropa İttifaqı xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali təmsilçisinin mətbuat katibi Maja Kocijancic məlumat verib. "Donetsk və Luqanskda keçirilən referendum deyilən tədbir qanuni deyil və biz onun nəticələrini tanımırıq. Bu referendumu təşkil edənlərin demokratik legitimliyi yoxdur" deyən Kocijancic seperatçıları ittiham edib. Həmçinin bir çox digər ölkələr də referendumun nəticələrini tanımayacaqlarına dair bəyanatlar səsləndiriblər.
Ukrayna hakimiyyət orqanları Donetsk və Luqanskda referendumda iştirak edənlərin, eləcə də onun təşkilində aktiv iştirak edənlərin Ölkə qanunlarına əsasən məsuliyyət daşıdıqlarını bildiriblər. Ukraynanın Xarici İşlər Nazirliyi ölkənin şərqində keçirilən qondarma referendumun heç bir hüquqi əsası olmadığı və onun nəticələrinin ölkənin ərazi bütövlüyünün pozulması üçün təhlükə törətmədiyinə dair bəyanat yayıb.
Referendumdan sonra Rusiya tərəfinin mövqeyi maraqla gözlənilirdi. Təbii ki, Kremlin bu dəfəki mövqeyi də əvvəlkilərdən fərqli olmayıb. Rusiyanın Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrov ölkəsinin mövqeyini ifadə edən bəyanatında bildirib ki, Kiyev Ukraynanın şərqindəki referendumdan sonra buradakı qüvvələrlə danışıqlara başlamalıdır. Referendumu xalqın iradəsinin təntənəsi adlandıran Lavrov Rusiyanın buna hörmətlə yanaşdığını qeyd edib. Lavrov Ukrayna hakimiyyətinə seperatçılarla danışıqlara başlamağı da tövsiyyə edib. “Birbaşa danışıqlara Kiyevin opponentləri daxil edilməzsə heç bir nəticə əldə olunmayacaqdır”, - deyə Lavrov bildirib.
Referendumdan sonra separatçıların liderləri bəyan ediblər ki, mayın 25-də Ukraynada keçirilməsi planlaşdırılan prezident seçkiləri Donetsk vilayətində keçirilməyəcək.
N. Çarhanlı