2012-ci ilin yekunlarına dair müşavirənin pərdəarxası

Reallıqda inflyasiya 9,92%, ərzaq inflyasiyası isə 18% olub

Prezident İlham Əliyev yanvarın 15-də hökumətin iclasında ötən ilə qiymət verib və onu xoşbəxt gələcəyə inam yaradan adlandırıb. Əslində belədirmi? İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin (İTM) sədri Qubad İbadoğlunun sözlərinə görə, dövlət başçısının çıxışında iki «həqiqət anı» var – valyuta ehtiyatları 46 mlrd-a çatıb, Ermənistanın işi müşküldür.
Alim İlham Əliyevin inflyasiya səviyyəsi barədə (1,1%) dediklərini fantastik adlandırıb. Reallıqda inflyasiya 9,92%, ərzaq inflyasiyası isə 18% olub. «Hamımız istehlakçıyıq. Əhalinin çoxu varlı və orta təbəqəyə məxsus deyil və gəlirinin üçdə ikisindən çoxunu ərzağa xərcləyir. Əhalinin pulu qiymət artımı ilə yeyilir. Əgər inflyasiyaya müəllimlərin maaşı və pensiyaların artacağı barədə şayiələr təsir edirsə, bu, inhisraçılıq və qiymət dərəbəyliyindən xəbər verir», - deyə İbadoğlu bildirir.
Ötən il investisiya həcminin $22 mlrd olması ümumilikdə iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşmasının göstəricisi deyil. Çünki rəsmi məlumata görə, bunun üçdə ikisi dövlət sərmayəsidir. Ölkədə büdcənin 40%-i yeyən investisiya layihələrinin praktikası belədir: büdcə təşkilatları və dövlət kommersiya strukturları il boyu vəsaitin üçdə ikisini, dekabrda avral rejimində qalanını xərcləyir. Yəni pullar faktik olaraq silinir. Nümunə kimi ötən ilin tikintilərini göstərək – metal konstruksiyalar zavodu, Heydər Əliyev Mərkəzi, “Baku Crystal Hall” konsert kompleksi, “Qafqaz Baku City Hotel and Rezidences”, “JW Marriott Absheron” və “Four Seasons” otel və ofis kompleksləri. Bundan başqa, Diplomatik Akademiyanın və Lomonisov adına MDU-nun yeni tədris korpusları, MTN-in hərbi akademiyasının hərbi hospitalı. Rəsmi rəqəmlərə görə, 2012-ci ilin yanvarından dekabrına bütün mənbələrdən əsas kapitala 12,6 mlrd manat qoyulub, 7,6 mlrd manatlıq tikinti-montaj işləri görülüb. Rəsmi məlumata görə, əsas vəsaitlərin 77,2%-i (9,7 mlrd manat) daxili investisiyalardır. Bu, əvvəlki ildən 24% çoxdur.
Prezidentin sözlərinə görə, Azərbaycanda kasıbların sayı əvvəlki ildəki 7,6%-dən 6%-ə düşüb. Bir neçə ildən sonra bu təbəqə olmayacaq. Bəyanatdan belə çıxır ki, ABŞ-dan yaxşı yaşayırıq. Orada 15,2% kasıb var. Hollandiyada bu göstərici 14%-dir. İbadoğluya görə, Dövlətstatkom siyasi hakimiyyətin istədiyini göstərir. Obyektiv rəqəmlər almaq üçün metodika dəyişdirilməlidir.
Rəsmi məlumata görə, bankların kredit portfelində fiziki şəxslərin xüsusi çəkisi 33,6%-dir. Bu, əvvəlki ildəkindən 21,7% çoxdur. Yəni hər üçüncü ailə nağd pula qiymətli əşyalar və avadanlıq ala bilmir. Alim prezidentin sözlərində iki vacib uyğunsuzluğu xatırladıb. Əvvəla, niyə sənaye istehsalının azalması (2,3%) neft hasilatının azalmasına bərabər olmalıdır? Axı hər il dövlət başçısı onlarla müəssisə açır. 10 ildə 1,2 mln iş yeri təmin edilib. İkincisi, ötən il ən böyük uyğunsuzluq Dövlətstatkomun mif yaradıcılığı sayəsində aqrar sektorda olub. Bir tərəfdən kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı durmadan artır, ölkə ərzaq təhlükəsizliyini 100% təmin edib. Digər tərəfdən, ərzaq idxalı artır. 1 dekabr üçün rəsmi məlumata görə, bitkiçilik məhsulları istehsalı (bostan bitkiləri, çuğundur və pambıq istisna) 5,8%, heyvandarlıq məhsulları istehsalı 5,5% artıb. Amma Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, 2011-ci ilin 11 ayı ilə müqayisədə ötən il buğda (+24,1%), heyvani və bitki yağları (+21%), kərə yağı (+17,5%) idxalı artıb. Bundan başqa, meyvə və tərəvəz (+13,28%), şəkər (+10,4%) idxalında artım var. Halbuki İmişli ixtisaslaşmış zavodu ixrac barədə məlumat verir.
Azərbaycan artıq ARDNF vasitəsilə neftdən əldə edəcəyi $200 mlrd-ın $50 mırd-ı xərcləyib. Əgər bundan sonra da əsassız olaraq (sabitlik görüntüsü yaratmaq üçün) hər il $10 mırd-a qədər xərcləsək, gələcək nəsillərə heç nə qalmayacaq. Yalnız bu günü düşünmək yox, ölkənin gələcəyi üçün məsuliyyət daşıyan təsərrüfatçı olmaq lazımdır, deyə alim bildirib.
“Turan”