Borçalı xarici kəşfiyyatın marağında;Regional güclər bölgədə yeni siyasət qurmaq istəyirlər
Hazırda Gürcüstan faktiki olaraq bir sıra xarici dövlətlərin regional miqyasda təsir dairəsi altına düşməkdədir. Belə ki, Rusiya şimal-qərb və şimal-şərq ərazilərini, Türkiyə Acarıstanı, Ermənistan Ahısqa vilayətini, Almaniya paytaxt Tiflisi, İngiltərə təbii sərvətlər, geoloji araşdırmalar və onların istismarını faktiki olaraq nəzarətə götürmüşlər. Ordu, təhlükəsizlik və polis kimi güc stukturları isə ABŞ və NATO-nun himayəsində fəaliyyət göstərir. Beləliklə, həmin sahələr müvafiq infrastrukturlar sayəsində çalışdırılır və regionda yaşayan insanların da həyat norması müəyyən edilmişdir. Təəssüflər olsun ki, Borçalı vilayəti tamamilə bu prosesdə yalnız qalmışdır. Belə bir vəziyyətdə isə yaranmış boşluğu İran kəşfiyyatı doldurmağa çalışır.
“Beynəlxalq Əl-Müstafa Akademiyası” və Borçalı strategiyası
Bdzina İvanişvilinin lideri olduğu “Gürcü Diləyi Hərəkatı” iqtidara gəldikdən sonra, 2008-ci ildən gərgin olan “Gürcüstan-Rusiya münasibətləri” qismən yeni məcraya yönəlmişdir. Rusiya ilə təmsaların artmağına ümid bəsləyən, dotasiya siyasətini dayanıqlı şəkildə yaşam norması hesab edən Gürcüstandakı bir sıra çevrələr bu prosesin daha da dərinləşməsi üçün aktivləşiblər. Belə olduğu təqdirdə, paytaxt Tiflis, Rustavi, Kutaisi, Zuqdudi və digər iri sənaye şəhərlərində Rusiya ilə iqtisadi və ticarət əlaqələrinin gücləndirilməsi üçün hərəkətə keçmişlər. Azərbaycan Türklərinin yaşadığı Borçalı bölgəsində isə İran kəşfiyyatı tərəfindən “burada tamamilə fərqli bir etnosun yaşadığı” siyasəti düz 22 ildir davam etdirilir. Tehran rejimi İranda yaşayan türklərin ayrı-ayrı etnik milli kimliyi siyasətini necə qurmaq istəmişdirsə, indi də bunu Gürcüstanda tətbiq etməyə çalışır. Mollakratiya rejimi Qacar, Qaşqay, Şahsevən, Xələc, Ovşar, Bəydili, Savə və digər türkləri fərqli etnos şəklinə salmaq üçün dərin siyasətlər aparır. Lakin Tehran rejimi ötən 32 illik siyasətində bu istəklərinə nail ola bilməmişdir. Bütün türk birlikləri Azərbaycan Türkü etnologiyası adı altında birgə olmağı daha üstün saymışlar. Gürcüstanda Borçalı türklərini fərqli türk etnosu, daha doğrusu Qarapapaq, Ovşar, Bayat və digər tayfalara bölmək tipli siyasət məhz İranın regionda zühur etməsindən sonra yaranmışdır. İranın Qum şəhərində fəaliyyət göstərən “Beynəlxalq Əl-Müstafa Akademiyası” bir yandan Borçalı Türklərinin Azərbaycandan ayrı düşməsi, digər tərəfdən isə onların fərqli bir etnosa çevrilməsi və həm də şiə məzhəbli bir doktrinanın içində yer alması kimi hədəfləri irəli sürməkdədir. Bunun üçün də Marneuli şəhərində ayrıca “Qarapapaq” dərgisinin nəşr edilməsi, eləcə də burada çoxsaylı dini strukturların yaradılması həmin hədəflərin gerçəkləşdirilməsi kimi də başa düşülür.
“Beynəlxalq Əl-Müstafa Akademiyası”nın Moskvadakı MDB üzrə nümayəndəliyi və “Moskva Şiələri” qurumunun rəhbəri Nizami Baloğlanov bu yöndə daha radikal şəkildə hərəkət etməyə başlamışdır. Onun maliyyə dəstəyi ilə Borçalıda bir neçə ictimai qurum da yaradılmışdır. Bu qurumların fəaliyyət dairəsi Azərbaycan və Türkiyə əleyhində təbliğat şəbəkəsini dərinləşdirməkdən ibarətdir. Onlar hətta “Borçalı müsəlmanlarının əsas ümidi və xilası İranla birgə siyasətin içində olmaq və bu yöndə uzlaşdırılmış sosial-iqtisadi həyat tərzini yaşatmaqdır” – deyə təbliğat aparmaqdan belə çəkinmirlər. “Beynəlxalq Əl-Müstafa Akademiyası” isə İran İslam İnqilabının ali dini lideri Seyidəli Xameneyinin xüsusi olaraq birbaşa nəzarətində olan bir qurumdur.
İranyönlü qurumlar və fars şovinizmi
Borçalıda din pərdəsi adı altında İranın əsas strateji hədəflərindən biri də xurafatın daha geniş miqyas almasıdır. Farsların hələ əhəmənilər və sasanilər dövründən mistik ideoloji təbliğat sistemi ötən yüzillər ərzində institutsional xarakter daşıyır. Bu proses islam dini yarandıqdan sonra ələmut şeyxləri, dərviş-təkkə, ortaçağda isə xurafatla dolu ədəbi-mədəni dəyərlər üzərində formalaşdırılmışdır. 19-cu yüzillikdə Hindistanın Əhmədabad, Dehli, Kəlküttə və digər şəhərlərində yaradılan “İran Mədəniyyəti” mərkəzləri paniranizm doktrinası əsasında İran yaylasına və daha sonralar isə Qafqaz və Türküstan üzərinə yeni mistik və xurafat siyasətinin hədəflərini irəli sürdülər. Ötən yüz il boyunca İran yaylasında fars şovinizmi çevrələri bu siyasəti “paniranizm” modelinə çevirə bildilər. Sovetlər Birliyi dağldıqdan sonra, Tehran rejimi bu hədəfləri Azərbaycan və Gürcüstan üzərinə daha sıx şəkildə yerləşdirmək üçün bir sıra təsisatlar qurmağa nail oldu. Bu gün Marneuli şəhərində dərc olunan “Əhli Beyt” dərgisi və digər dini ədəbiyyatlar məhz buna xidmət edir. Bununla yanaşı, İran kəşfiyyatı tədrici yolla Borçalıdakı məscid siyasətini ortaya qoymuşdur. Bu gün faktiki olaraq, vilayətdəki məscidlərin, pirlərin və digər dini tədris mərkəzlərinin böyük əksəriyyəti məhz İranın nəzarətinə keçmişdir. “Gürcüstan Ruhaniləri İcması” adı altında isə həmin dindar kəsim bölgəni qeyri-rəsmi şəkildə idarə etməyə başlamışdır. Ehli-beyt.ws, islamidavet.com, salamnews.org, islammektebi.org, arannews.ir, faktxeber.org, haqqyolu.com və digər çağdaş informasiya texnologiyaları isə əslində Borçalıda dini siyasətdən daha çox İranın fars şovinizmi maraqlarına xidmət edən şəbəkələr deməkdir. Tiflis, Bolnisi, Qardabani, Rustavi, Saqareco, Dmanisi, Marneuli, Kazbek, Batum, Adıgün, Aspindza, Laqodexi və digər şəhərlərdə İran öz strateji hədəflərinə uyğun müvafiq infrastrukturlarını qurmuşdur. “Əhli Beyt”, “Həzrəti Zəhra”, “Həzrəti Fatimə”, “İmamət”, “Zeynəbiyyə” və digər ictimai qurumların vasitəsilə bu gün türk gəncləri İrana təhsil almaq adı ilə göndərilərək onlara fars şovinizminin ruhunda təhsil və tərbiyə verilir. Faktiki olaraq “beyin yuma” siyasətinin tərkib hissəsi olaraq, bu gənclər geri döndüklərində fars şovinizminin kamikadzeləri rolunu oynayırlar. Həmin gənclər din pərdəsi adı altında istənilən an İranın strateji maraqları çərçivəsində hətta yürüşlərə belə qatılırlar. Tehran rejimi çox yaxşı anlayır ki, Suriyada diktator Bəşər Əsəd və BƏƏS rejiminin məhv olması sonucda 90 illik fars şovinizminin tüğyan etdiyi İranın tamamilə çöküşü deməkdir. Buna görə də, bir zamanlar Qum, Məşhəd, Tehran, Şiraz, Yəzd, Kirman, Mazəndaran, İsfəhan və digər farsmərkəzli təhsil ocaqlarında hazırladığı kadrların çoxunu Suriyada cihada səfərbər etmişdir. İndi Dəməşqdə fars şovinizminin maraqlarına görə canlarını qurban verənlərin sırasında əslən Borçalıdan olan türklər də savaşlara qatılmışlar. Onlar nəyin və kimin uğrunda fəda olduqlarının belə fərqində deyillər. Fars siyasətinin dərin qatlarında gizlənmiş əsas hədəf isə beyni yuyulmuş türkün sonucda Tehran rejiminin dərin hədəfləri üçün xidmətə yönləndirilməsidir. Borçalıda bu siyasətin həyata keçirilməsi üçün “Beynəlxalq Əl-Müstafa Akademiyası” və “Əhli Beyt” təşkilatları hələ də fəaliyyət göstərməkdədirlər. Onların toruna asanlıqla düşənlər anlamırlar ki, bütün bu oyunlarda qazanan tərəf həmin strukturları idarə edənlərdir. Bu günə kimi nə bir ayətulla, siqqətül islam, imam cümə, höcəttül islam, şeyx, axund və molla iman uğrunda cihada getməmiş və onların heç biri şəhid olmamışdır. Ölən, ömürlük əlil qalan və itirən tərəf isə kasıb ailələrin ehtiyac ucbatından fars şovinizminin yağlı əppəyinin qurbanına çevrilən gənclərdir.
Borçalı süfrəsində hallanan və varlananlar
Borçalıda Azərbaycan Türklərinə məxsus 25-dən artıq ictimai qurum mövcuddur. Çox təəssüflər olsun ki, həmin qurumlar yarandığı gündən sadəcə hansısa donorun, yəni sponsorun sayəsində parazitcəsinə yaşam tərzi siyasətini hədəf seçmişlər. Onlar bu günə kimi Borçalıdakı hansısa mövcud problemlərin həll edilməsində iştirak etməmişlər. Çağdaş fəlsəfənin sinergetik qanunları əsasında milli sosiallaşma siyasətinin heç həndəvərinə belə yaxınlaşmamışlar. Bütün bunlara görə də Borçalıda milli səfərbərlik və təmərküzləşmə kimi proseslər mövcud deyil. Bu problemin bunca davam etməsinin bir ucu da Azərbaycandakı Borçalı ilə bağlı infrastrukturların da boynuna düşür. “Borçalı” Cəmiyyətinin sədri vəzifəsinə keçən kimi üç ildir “susqunluq”, “lal”, “kar” və “kor” olma missiyasını öz üzərinə götürən Zəlimxan Məmmədli adlı birisi elə bil BORÇALI adını daşıyan qurumu daha çox “tamada”, “masabəyi” statusunda görmək üçün addımlar atmışdır. Qurumun adından sağa-sola bəy tərifi ilə dolu olan məxməri parçalarda “fəxri fərmanlar” paylamaqla yetinməyi özünə vəzifə bilən bu zat, bircə dəfə də olsun Borçalı problemləri ilə məşğul olmamışdır. Onun yalandan uydurduğu “məktublar”, “sənədlər” və “təkliflər” paketləri nəinki Tiflisə, heç Bakının 8-ci km qəsəbəsindən belə o yana keçməmişdir. “Neftçilər” metrosunun həndəvərindəki qutabxanalar səviyyəsində Borçalı adına keçirilən tədbirlərin isə heç birinin məlum bolgəyə aidiyyatı yoxdur. O məclislərdə adicə saz dınqıldadanlar belə, aşıq sənətindən, Borçalı problemlərindən çox-çox uzaq olanlardır. Məşhur “Z.M.” ayaması ilə tanınan “Borçalı” Cəmiyyətinin sədri ötən üç il ərzində bir dəfə də olsun bölgənin problemləri haqqında elmi konfrans belə keçirməyib.
Azərbaycan Respublikasının Xaricdəki Diasporla Əlaqələr üzrə Dövlət Komitəsinin də Borçalı məsələsində vahid strategiyası və proqramı demək olar ki, yox dərəcəsindədir. Borçalıda yaşayan əhalinin miqrasiya, təhsil və mədəni hüquqları məsələsində indiyə kimi bu qurum konkret tədbirlər görməmişdir. Buna görə də, Gürcüstanda fəaliyyət göstərən İrana bağlı “Əhli-Beyt” cəmiyyətinin Borçalıda Tehran rejiminin fars şovinizminə dayanıqlı təbliğatları son aylar daha da inkişaf etməyə başlamışdır. Digər yandan isə “Əhli Beyt” təşkilatı azərbaycanlılara məxsus QHT-lərin maliyyələşdirilməsi siyasətini həyata keçirməyə başlamışdır. Bunun əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, həmin QHT-lər Azərbaycan Respublikasının Xaricdəki Diasporla Əlaqələr üzrə Dövlət Komitəsindən müvafiq qrant layihələrini ala bilmədikləri üçün onların maliyyə problemləri yaranmışdır. Gürcüstan dövləti onların yerli milli adət-ənənələrinin inkişaf etdirilməsi, sosial və ictimai problemlərin həlli istiqamətində qrant layihələri ayırmır. Çünki, gürcü siyasətinin dərin qatlarında gizlənən əsas strateji hədəf “xristian maraqları” və onun kilsə mədəniyyəti ilə bütünləşmişdir. Belə bir durumdan isə İranın “Əhli Beyt” təşkilatı öz məqsədləri üçün istifadə etməyə başlamışdır. Bu gün İran kəşfiyyatının aparıcı simalarından olan Kamil Məhəmmədinin, eləcə də bir tərəfdən Rusiyanın, digər yandan isə İranın məxfi xidmət orqanlarına çalışan Nizami Baloğlanovun ictimai, sosial və siyasi mənada nüfuzu daha çoxdur, nəinki bizim milli diaspor komitəmizin, ya da “Borçalı” Cəmiyyətinin “Z.M.” ayamalı liderinin. Çünki, İran müvafiq layihələrin həyata keçirilməsində fəal şəkildə iştirak edir. Nizami Baloğlanov həm də Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı Moskvada yaradılmış “Milyaderlər İttifaqı”nın üzvüdür. Rusiyanın Gürcüstanı ələ keçirmək siyasətində “Borçalı Masası” da beləcə hədəfə alınmışdır. Bu problemin əsas səbəbkarı biz özümüzük. Milli siyasətimiz Borçalıda beləcə yadların nəzarətinə çevrilməkdədir.
Ənvər