Merkelin adamları qaz yatağı uğrunda gərgin danışıqlar aparır; RWE şirkəti ilə ARDNŞ arasında danışıqların nəticələsi Almaniyanın rəsmi Bakıya münasibətinin dəyişməsində həlledici rol oynayacaq

İnsan haqlarının vəziyyətinə görə bu yaxınlaradək Azərbaycan hakimiyyətinin ən sərt tənqidçisi olan Almaniya enerji maraqlarını qarşılayaraq Bakıya münasibətini dəyişdirir.

Virtualaz.org-a məlum olub ki, bu yaxınlarda “Şahdəniz-2” yatağından hasil olunacaq qazın satışına dair Avropa şirkətləri ilə müqavilə bağlananda ən iri alıcının məhz Almaniyanın “E.on” konserinin olması təsadüfi deyildi.

Xəbər verildiyi kimi, konsern 2018-ci ildən başlayaraq 25 il ərzində Azərbaycandan cəmi 40 milyard kubmetr qaz alacaq. Bu müqavilənin imzalanması ərəfəsində və ondan sonra Almaniyanın Bakıya münasibətində kəskin dəyişiklik müşahidə olunmaqdadır. Bakını tez-tez insan haqlarına görə tənqid edən alman siyasətçilərin səsi çıxmır, alman mediası və düşüncə mərkəzləri isə əksinə, Azərbaycanın son 10 ildə əldə etdiyi inkişaf göstəricilərindən yazır.



Doğrudur, Azərbaycan “Şahdəniz” qazının Avropaya nəqli üçün Transadriatik (TAP) qaz kəməri marşrutunu seçəndə bu seçimdən ən çox narazı qalanlardan biri Almaniya idi. Çünki Almaniya “Nabucco” marşrutunda maraqlı idi və hesab edirdi ki, Azərbaycan qazını Avstriya üzərindən almaqla “Qazprom”dan asılılığını azalda bilər.

Gözləmək olardı ki, Almaniyanın Bakıya qarşı tənqidləri daha da artacaq. Lakin Xəzərin enerji resursları uğrunda mürəkkəb geosiyasi oyunda həmişə güclü oynayan rəsmi Bakı bu dəfə də nə dərəcədə mahir olduğunu sübut edə bildi.

Enerji çevrələrindən əldə edilən məlumata görə, Azərbaycan TAP-ı seçsə də Almaniyanın “Şahdəniz” qazının ən iri alıcısına çevrilməsinə nail oldu. Özü də bəzi məlumatlara görə, alman şirkəti 40 milyard kubmetrlik qaz müqaviləsində xeyli sərfəli şərtlər əldə edib.

Lakin virtualaz.org-a məlum olub ki, Almaniya ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin tamamilə yaxşılaşdığı haqda danışmaq tezdir. Bu məsələdə dönüş Azərbaycanın Xəzərdəki “Naxçıvan” perspektiv yatağına dair Almaniyanın RWE konserni ilə ARDNŞ arasında aparılan danışıqların nəticəsindən asılı olacaq.

RWE konserni Almaniya kansleri Angela Merkelin adamları tərəfindən idarə olunur və şirkət vaxtilə “Nabucco”da əsas payçılardan biri idi. Lakin “Nabucco”nun perspektivsizliyini görüb bu layihədən çəkildi.

“Naxçıvan” yatağına dair RWE konserni ilə ARDNŞ arasında ilkin razılaşma hələ 2010-cu ilin mayında imzalanıb. Tərəflər arasında imzalanmış memoranduma görə alman şirkətinə bir il ərzində “Naxçıvan” dəniz strukturunda iş aparmaq şəraiti yaradılacaq.

Alman şirkətindən əvvəl “Naxçıvan” yatağını ABŞ-ın “ExxonMobil” şirkəti almışdı. 1997-ci ildə bağlanmış müqavilə çərçivəsində Amerika şirkəti yataqda xeyli vəsait xərclədi. Amma 2001-2002-ci illərdə 150 milyon dollara başa gələn ilk kəşfiyyat quyusunu qazan “ExxonMobil” layihədən imtina edib. Səbəb yatağın karbohidrogen ehtiyatlarının kommersiya baxımından az cəlbedici olması və kifayət qədər ehtiyatın olmaması ilə əlaqələndirilib.



Lakin vaxtilə Amerika şirkəti ehtiyatların kommersiya baxımından sərfəli olmadlığını əsas gətirib layihədən uzaqlaşsa da alman şirkəti yenidən həmin yataqlara maraq göstərməyə başlayıb və uzun danışıqlardan sonra Dövlət Neft Şirkəti buna razı olub. Lakin memorandumun imzalanmasından sonra RWE “Naxçıvan” yatağında heç bir iş aparmayıb. Səbəb risklərin böyük olması və ARDNŞ-in üzərinə heç bir risk götürməməsidir.

Başqa sözlə, alman şirkəti də “ExxonMobil” kimi yüz milyonlarla dollar xərcləyib yatağı əliboş tərk etməkdən ehtiyat edir. ARDNŞ-lə danışıqlar bu ətrafda gedir ki, Azərbaycan tərəfi riskləri azaltmağa imkan verən şərtlər təmin etsin. Virtualaz.org-a o da məlum olub ki, hazırda “Naxçıvan” yatağı ilə bağlı gərgin danışıqlar gedir və əgər tərəflər razılıq əldə edib yatağın işlənməsinə dair hasilatın pay bölgüsü müqaviləsi imzalasalar, o zaman Berlinlə Bakı arasındakı münasibətlərdə dönüş yaranacağından danışmaq olar.

Bu məlumatlar göstərir ki, Almaniya və digər Avropa ölkələrinin Azərbaycanda insan haqları məsələsini qabartmasının arxasında ancaq enerji maraqları dayanır. Paylarını alandan sonra isə tənqidçidən dəstəkçiyə çevrilirlər.