Hərbi Xidmətə Çağırış İdarəsinin yerli orqanlarında
özbaşınalıq: Səfərbərlik idarəsi dəlilərin axtarışına çıxıb

Son vaxtlar Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin yerlərdəki bəzi şöbələrində maraqlı tendensiya müşahidə edilməkdədir. Özəl mənbədən redaksiyamıza daxil olan məlumata görə, adıçəkilən qurumun yerlərdəki bəzi nümayəndələri əqli yararsızlığı səbəbilə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilən şəxslərdən faydalanmaq siysətinə start verib. Belə ki, əqli pozğunluğu səbəbi ilə xidmətdən qanuni surətdə azad edilən şəxsləri idarəyə çağıran yetkililər onların yenidən müayinədən keçiriləcəyini, əqli pozğunluqları təsdiq ediləcəyi təqdirdə Maştağada onlar üçün təsis edilən əlaqədar dövlət qurumuna göndəriləcyini bildirir: “Əqli pozğunluğa malik övladlarına əlaqədar qurum tərəfindən rəsmi çağırış gəldiyini görən valideynlər övladları ilə bağlı əsl həqiqəti yetkililərin diqqətinə çatdırmaq üçün bütün lazımi sənədləri götürüb adıçəkilən qurumun yerlərdəki şöbələrinə gedirlər. Burada isə onlara bildirilir ki, gəncin həqiqətdə əqli pozğunluğa malik şəxs olduğunu müəyyənləşdirmək üçün onun yenidən tibi müayinədən keçməsi lazımdır. Yetkililər gəncin valideyninə bildirir ki, əgər şəxsin əqli pozğunluğu isbat edilməzsə, o zaman dərhal həqiqi hərbi xidmətə göndəriləcək. Valideynin yetkililərə təqdim etdiyi arayış və sənədlər isə etibarsız hesab edilir və valideynlər növbəti dəfə uşaqlarını tibbi müayinədən keçirmək məcburiyyəti qarşısında qalırlar. Lakin tezliklə proseslər daha gərgin şəkil alır və valideyn övladını “dəlixana”dan çıxartmaq öz ailə büdcəsinə nəzər salmaq məcburiyyəti ilə üzləşir ”.

Ağıllılara hərbi xidmət, dəlilərə Maştağa

Mənbənin sözlərinə görə, üzləşdikləri situasiyanın çaşqınlığından çıxa bilməyən valideynlər çox keçmir ki, ikinci şoku yaşayır: “İdarəyə gətirilən uşaqla fərdi söhbət etmək və müayinə etmək adı ilə onu valideyndən ayıran yetkililər qısa müddətdən sonra bildirirlər ki, onların övladlarının əqli pozğunluğa sahib olduğu təsdiqləndi, məhz buna görə də idarə onu Maştağadakı dəlixanaya yolladı. Yetkililərin fikrincə, madam ki, gənc həqiqətən dəlidir və bu məqsədlə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilib, o zaman onun yeri ev yox, dəlixana olmalıdır. Baş verənləri dərk etməkdə çətinlik çəkən valideynə isə bildirirlər ki, əgər razıdırsa “insanlıq naminə” ona “kömək edə” bilərlər. Başqa sözlə desək, məhz bu mərhələdən sonra yetkililər valideyinə kömək vəd edir və bildirir ki, əgər o, bir qədər “hərəkət etsə”, o zaman övladını “dəlixana”dan qurtara bilərlər. Beləliklə də, bir anın içində valideynlər dalana dirənir ki, bu da sonucda əksər valideynləri yetkililərin təklifi ilə razılaşmaq məcburiyyəti qarşısında qoyur”.

Dəlilər əsgər gedir?

Tədricən populyarlaşmaqda olan mövcud tendensiya hələlik o qədər də geniş vüsət almasa da, baş verənlərdən xəbərdar olan valideynlər bundan ciddi narahatlıq keçirir. Xüsusilə də əqli pozğunluğa malik övlad valideynləri hesab edir ki, insanlara bu cür süni problemlər yaradan şəxslər cəzalandırılmalıdır: “Əqli baxımdan lazımınca inkişaf etməyən və psixi çatışmazlığı səbəbi ilə həqiqi hərbi xidmətdən azad edilən uşaqların valideynləri baş verən prosesləri narahatlıqla izləməkdədir. Bu valideynlər yaxşı bilir ki, günün birində analoji çağırış məktubu onların da ünvanına gələ bilər. Bu zaman eyni situasiya ilə onlar da qarşılaşmalı olacaqlar. Buna görə də valideynlər bu kimi olayların qarşısının alınmasını, vətəndaşlara heç nədən süni problemlər yaradılmamasını tələb edir. Həmçinin, insanlar hesab edir ki, dövlətin əqli pozğunluğa malik şəxs kimi tanıdığı vətəndaşları yenidən geriyə çağırması, onların əqli-psixi durumunun yenidən müayinəsini həyata keçirməsi bütün dünya praktikasında rast gəlinməyən, absurd bir addımdır. İnsanların fikrincə, əgər bu zərərli tendensiyanın qarşısı alınmazsa, o zaman Azərbaycan bütün dünyada “dəlilərin əsgər getdiyi ölkə” kimi tanınacaqdır. Bu isə beynəlxalq aləmdə kifayət qədər mənfi reytinqə malik Azərbaycan üçün əlavə xal itkisi deməkdir”.

Rayonlarda “dərə xəlvət tülkü bəy” siyasəti

Mənbənin sözlərinə görə, adıçəkilən problem daha çox qaçqın rayonlarında və mərkəzdən uzaq bölgələrdə müşahidə edilir ki, bu da həmin qurumların özlərini daha güvəndə hiss etməsi ilə bağlıdır: “Məlum problem qaçqın rayonlarında, habelə paytaxtdan uzaq rayonlarda müşahidə edilir ki, bu da həmin qurumların psixoloji baxımdan özlərini daha güvəndə, əlçatmaz və toxunulmaz hesab etmələri ilə bağlıdır. “Dərə xəlvət tülkü bəy” siyasətini əsas tutaraq öz vəzifə səlahiyyətini aşan şəxslər hesab edir ki, onların bu özbaşınalıqları gizli qalacaq və ictimai diqqət kəsb etməyəcəkdir. Məhz bu səbəbdən də onlar əqli yararsızlığı isbat edilən şəxsləri yenidən sorğu-suala tutur, onların həqiqi hərbi xidmətə cəlb edilə biləcəyini söyləməklə valideyn narahatlığından faydalanmağa çalışırlar. Bu isə dövlət qurumlarında yer tutan bəzi məmurların rüşvət və korrupsiyaya qarşı ölkə başçısı səviyyəsində mübarizə aparıldığı bir zamanda öz “bacarıqlarını” dəlilərdən belə faydalanacaq qədər inkişaf etdirdiklərini göstərir”.

Şamil