Zəfər Quliyev: “Bir tərəfdən müxalifəti xaricdən dəstək axtardığı iddi olunur,, bir tərəfdəndə Novruz Məmmədov aparıcı dövlətlər İlham Əliyevi dəstəklədiyini deyir”

Suallarımıza “El” Hərəkatının sədr müavini, Milli Şuranın üzvü, politoloq Zəfər Quliyev cavab verib.

- Milli Şuranın sessiyasından razı qalmısınızmı?
- Sessiya işgüzar xarakterli oldu. Birinci sessiyada bildiyiniz kimi Milli Şura təsis edilib. Bu sessiya isə Müsavat Partiyasında keçirildi. Heç gündəlik də əvvəlcədən tam hazır deyildi. Əsasən ictimai-siyasi vəziyyət müzakirə edildi, habelə Milli Şuranın komitələri və komissiyalarının yaradılması məsələsinə baxıldı. Nəzərdə tutulur ki, təxminən ondan çox komissiya yaradılsın. Fikrimcə, sessiyanın böyük hissəsi komissiyaların yaradılmasına həsr edildi. Yəqin ki, komissiyaların tərkibi, onlara kimlərin rəhbərlik edəcəyi məsələsi müəyyənləşəcək. Şəxsən mən iclasın gedişi zamanı gündəliyə əlavə təkliflərin edilməsini, kiminsə vahid namizəd məsələsini gündəliyə çıxarılmasını qaldıra biləcəyini zəənn edirdim.
- Bəs təşkilatlanma üçün vaxt az deyilmi, nəzərə alın ki, seçkilərə çox qısa müddət qalıb?
- Mənim fikrimcə, elədə az zaman qalmayıb. Düzdür, son illər seçkilər yığcam xarakter daşıyır. Yəni Seçki Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən seçki kampaniyası, imza toplama müddəti, təbliğat dövrü qısaldılıb. Odur ki, seçki kampaniyasının qısa müddətli olmasını nəzərə alsaq vaxtın olduğunu deyə bilərik. Amma mən onunla razıyam ki, zaman qısadır və ondan səmərəli formada istifadə etmək lazımdır. Güman edirəm ki, vahid namizəd məsələsi bu ayın sonuna qədər tam müəyyənləşməlidir. Eləcədə Milli Şuranın aparatı formalaşdırılmalıdır. Fikrimcə, iyunun sonuna qədər biz vahid namizədi müəyyən etsək gecikmərik. Müsbət hal odur ki, Rüstəm İbrahimbəyov ABŞ səfərini başa vuraraq ayın sonuna qədər vətənə dönüb bu proseslərin başında durmağı planlaşdırır. Bu baxımdan məsələlər həll edilsə biz gecikmərik.
- İctimai Palatanın Koordinasiya Şurasının iclasında sizinlə Vidadi Mirkamal arasında qarşıdurmanın yarandığı, hətta yumuruq davasına çıxdığınız haqda deyilənlər nə dərəcədə doğrudur?
- Mən bu haqda danışmaq istəməzdim, çünki bu haqda çox yazılır və həmdə əsassız yazılır. Bu adi mübahisə və polemikadır. İclaslar adətən polemika şəklində keçir. Yəni mövqelər fərqlənə bilər, mübahisə, fikir ayrılığı yarana bilər. Ümumiyyətlə bəzən olmayan şeylər deyirlər. Koordinasiya Şurasının iclasında ümumiyyətlə tort olmayıb ki, onu da bir-birimizə ataq. Ortada tort olmayıb. Əgər tort olsaydı onu elə yeyərdik də, daha bir-birimizə niyə atırdıq? Biz sadəcə çay içə-içə məsələlər ətrafında mübahisə etmişik. Ancaq nəzərə alın ki, bizim yaşımız az deyil və özümüzə də hörmət edirik. Bu yaşda iclasda bir-birimizlə əl-qol davası edəcək insanlar deyilik ki. Sadəcə mövqelər fərqlənir. Biri deyir ki, İctimai Palatanı gücləndirmək lazımdır və Milli Şuraya ehtiyac yoxdur. Başqası başqa fikir deyir. Amma bizim aramızda elə də ciddi mübahisə baş verməyib. İndi seçkilər yaxınlaşır və biz belə hallara öyrəşməliyik. Hər gün yeni-yeni təxribatlar, qara piar, dezinformasiyalar olacaq. Mən əvvəllər bu proseslərdən kənarda idim və yalnız politoloq olaraq bu məsələlərə münasibət bildirirdim. Yəni bu məsələlər mənə toxunmurdu. İndi isə elə vəziyyət yaranıb ki, qara piar kampaniya gedir, kimsə nəsə yazır və hamıda düşür bunun arxasınca.
- Rüstəm müəllim bəyan edir ki, onun həyatına təhlükə ola bilər. Siz bu bəyanatdan sonra onun Azərbaycana gələcəyini real hesab edirsinizmi?
- Məncə, realdır. Bəli, Rüstəm müəllim müsahibələrində ona qarşı real təhlükələrin olduğunu ifadə edib, amma həmdə qeyd etməyib ki, məhz bu amilə görə Bakıya dönməyəcəyək, mübarizədə iştirak etməyəcək. Rüstəm İbrahimbəyov ziyalı kimi fikrini deyir, doğurdanda ona qarşı təhlükələr var. Sadəcə olaraq bunu deməklə həm də məsələdən xalqın da məlumatlı olmasını istəyir. Bir növ bunu ictimailəşdirib.
- Siz Rüstəm müəllimlə son dəfə nə zaman əlaqə saxlamısınız?
- Rüstəm İbrahimbəyov son telefon danışığı zamanı deyib ki, Bakıya gəlməkdə fikri qətidir. Söhbət konkret gündən gedə bilər. Rüstəm müəllim əvvəlcə bu ayın sonuna qədər Bakıya gəlməyi nəzərdə tuturdu. O. ABŞ-da səmərəli və mühüm görüşlər keçirib. Bu görüşlərdən sonra ehtiyac yaranıb ki, Rüstəm müəllim Moskvaya qayıdaraq burada da görüşlər keçirsin. Bu görüşlərdən sonra isə Rüstəm müəllim Brüsselə, daha sonra isə Türkiyəyə səfər etməlidir. Bu səfərləri başa vurandan sonra Rüstəm İbrahimbəyov məhz Bakıya qayıdacaq, çünki bu proseslərin başında olmaq niyyətindədir.
- Rüstəm İbrahimbəyovun vahid namizəd olması nə dərəcədə realdır və siz bir mütəxəssis olaraq onun namizədliyinin nə dərəcədə faydalı olacağını düşünürsünüz?
- Məsələnin ikinci tərəfindən başlayım: nəyə görə İbrahimbəyovun namizədliyi faydalı ola bilər? Söhbət ondan gedir ki, Milli Şuranın bəyannaməsində də əsasən keçid dövrü nəzərdə tutulur. Yəni Milli Şura nəzərdə tutur ki, seçkidə qalib gəlsə seçilmiş prezident iki illik keçid dövrü üçün fəaliyyət göstərəcək. Ona görə də, keçid dövrünün prezidentinin siyasi iddiaları olmamalı və iki ildən sonra danışıqları pozaraq hakimiyyəti əlində saxlamağa cəhd göstərməsin. Başqa sözlə, keçid dövrünün prezidenti iki il müddətinə demokratik təsissatları gücləndirməli, ölkədə bərabər şərait yaratmalı, yeni parlament seçkiləri keçirməli və demokratik prezident seçkisinin baş tutması üçün azad və rəqabətli şərait yaratmalıdır. Bununla da, seçkidə ən güclü namizəd qalib gəlmək imkanı əldə edir. Beləliklə də, xalqın seçdiyi konstitisiyon hakimiyyət iqtidar başına gəlir. Bunun üçün də, keçid dövrü üçün elə namizəd irəli sürülməlidir ki, həmin şəxs birləşdirici fiqur olsun. Əvvəla, Milli Şurada konsensusa nail olla bilsin. Həmdə cəmiyyətdə və ölkədən kənarda tanınsın, dəstək qazana bilsin. Əslində bu parametrləri davam etdirmək də olar. Bu parametrlərə ən uyğun gələn şəxs isə Rüstəm İbrahimbəyovdur. Onun heç bir siyasi iddiası yoxdur, siyasi təşkilata üzv deyil. Bir ziyalıdır, ölkədə və dünyada tanınır, mənəvi dəyərlərə söykənən insandır. Odur ki, belə bir şəxsin ətrafında razılığa gəlmək daha asandır. Başqa belə bir namizəd yoxdur ki, Milli Şurada təmsil olunan təşkilatlar və fərdlər bir mövqedən çıxış edərək həmin şəxsi müdafiə etsin.
- Seçkilər böyük kampaniyadır. İndi heç milyonların da seçki də ciddi rol oynamayacağı bəllidir. Bu baxımdan Rüstəm İbrahimbəyov vahid namizəd olarsa, tələb olunan maliyyəni tapıb normal seçki kampaniyası keçirə biləcəkmi?
- Gəlin açıq etiraf edək ki, bu gün Azərbaycan müxalifətində mövcud olan hansı təşkilatın ciddi maliyyə resursları var? Mən bildiyim qədər heç bir siyasi təşkilatın belə resursu yoxdur. Hətta bu baxımdan da Rüstəm İbrahimbəyovun daha əlverişli vəziyyətdədir. Çünki onun özünün kampaniya üçün xərcləməyə maliyyəsi var. Eyni zamanda Rüstəm müəlim xaricdə tanınan nüfuzlu şəxsdir. Əlbəttə, müxalifətin ən zəif yeri maliyyə resursu məsələsidir. Amma Milli Şuranın tərkibinə baxanda da görürsən ki, ən əlverişli fiqur İbrahimbəyovdur.
- Bir müsavatçı İsa Qəmbərin namizədliyi üçün çalışdığı qədər Rüstəm İbrahimbəyovun namizədliyi üçün tələb olunan fədakarlığı göstərəcəkmi?
- Mən hesab edirəm ki, bu məsələdə problem olmayacaq. Rüstəm İbrahimbəyovun öz komandası və partiyası yoxdur. Siyasi partiyalar arasında rəqabət o zaman yaranır ki, orada komandalar bir-birinə qarşı olurlar və ya daha çox qələbə əldə etmək istəyirlər. Rüstəm İbrahimbəyov təkdir, fərddir. Əslində Milli Şurada təmsil olunan siyasi partiyaların hesabına seçki onun qərargahı yaradılacaq, komandası formalaşdırılacaq. Fəal müsavatçılar və cəbhəçilər də Rüstəm İbrahimbəyovun komandası olaraq fəaliyyət göstərəcəklər.
- Siz deyirsiniz ki, ayın sonuna qədər Milli Şura vahid namizədini müəyyən etməlidir. Bəs keçid dövrü üçün zəruri islahatları aparacaq komandanı da cəmiyyətə açıqlamağı zəruri hesab etmirsiniz?
- Mən hesab edirəm ki, indiki mərhələdə vacibi prinsiplərin formalaşmasıdır.Nəzərə almaq lazımdır ki, vahid namizədi seçməklə iş bitmir. Bununla paralel olaraq Milli Şurada keçid dövrü üçün vahid namizədin hansı işləri görməsinə dair bir sənəd də qəbul etməlidir. Yəni prioritet sahələr, öhdəliklər, atılacaq addımları cəmiyyəti bilməlidir. Vahid namizəd bu öhdəlikləri götürürsə və imzalayırsa deməli iki il müddətində görüləcək işlər bəlli olacaq. Bu prinsiplər üzərində də komandanı qurmaq lazım gələcək. Mən hesab edirəm ki, indiki mərhələdə komandanı elan etmək ziddiyyətlər və incikliklərə səbəb ola bilər. Bu sonrakı məsələdir.
- Zəfər bəy, Milli Şuranın Rusiyanın ssenarisi olduğunu, Rüstəm müəllimin isə Kremlin adamı olduğu haqda iddiaları necə şərh edirsiniz?
- Bu iddialara təbii baxmaq lazımdır. Hakimiyyət əvvəlki illərdə də müxalifətə qarşı belə təbliğat kampaniyasından istifadə edib, müxalifətin başqa ölkələrin əlində oyuncaq olduğunu iddia edib və s. Hətta müxalifətin kənardan maliyyələşdirildiyi və idarə olunduğu, onun dövlət çevrilişi etmək istədiyi kimi iddialar irəli sürülüb. Gah müxalifəti Türkiyə, gah Amerika, gah da Avropa ilə bağlayıblar. Hətta müəyyən qüvvələri İranla əlaqələndirməkdən çəkinməyiblər. Bu seçkiöncəsi isə Rusiya variantını ortaya atıblar. Ancaq Azərbayan kiçik ölkədir. Elə Rusiyada da belə kompaniya gedir, seçki öncəsi hakimiyyət rus demokratlarını ABŞ və Avropadan maliyyələşdiyini iddia edirlər. Azərbaycan kimi ölkədə isə hakimiyyətin bu cür kampaniyasına normal yanaşmalıyıq.Hakimiyyətin özü bir tərəfdən müxalifətin xaricdən dəstək axtardığını iddi edir, bir tərəfdən isə Prezident Administrasiyasının beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri Novruz Məmmədov sevinclə elan edir ki, aparıcı dövlətlər İlham Əliyevin üçüncü dəfə prezident seçilməsini dəstəkləyir. Necə yəni, Azərbaycan müstəqil dövlətdir, amma rəsmi strukturlar xaricdə dəstəlk axtarır və bunu tapan kimi sevinclə bəyan edirlər. Bu bir qədər məntiqsizdir. Müxalifətin isə o qədər nümayəndəsi və resursu yoxdur ki, gedib xaricdən dəstək qazansın. Müxalifətin resursu özünün gücü və xalqdır. Mən hesab edirəm ki, Milli Şurada milli qüvvələr kifayət qədər çoxluq təşkil edir və onalrın əsas dəstək yeri Azərbaycan seçicisidir.

HÜSEYN ABBASOĞLU