Sahibkarlar sələmdən qurtula bilmir

Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Eldar Əzizov xırda və orta sahibkarları dilənçiyə çevirib. Bu barədə redaksiyamızı Sumqayıtdakı özəl mənbə məlumatlandırıb. Mənbənin sözlərinə görə, icra başçısı postuna təyin olunandan qısa müddət sonra şəhər həyatına yeni qaydalar gətirən E.Əzizov, keçmiş icra başçısı Vaqif Əliyevə məxsus olan sistemdə ciddi dəyişikliklərə start verib.
Edilən dəyişikliklərdən biri də şəhərin əsas küçələrində yerləşən bütün alqı-satqı mərkzələrinin, bank və ticarət obyektlərinin fasadının dəyişdirilməsi ilə bağlıdır: “E.Əzizov icra başçısı postuna gələndən sonra bəyan etdi ki, şəhərin mərkəzi küçələrindəki bütün obyektlər öz fasadlarını yeniləməli, onu dövrün tələbləri səviyyəsində qurmalıdır. E.Əzizovun qənaətincə, bütün obyektlərin fasadı günəş işığının düşmə bucağına reaksiya verən xomilyon şüşədən, qara plasmas konstruksiyadan ibarət olmalıdır. İcra başçısının qənaətincə, bu, şəhərin estetik görünüşünün yaxşılaşması baxımından vacibdir. İcra başçısının məcburiyyət xarakterli məlum tövsiyyəsindən sonra icra yetkililəri obyekt sahiblərindən dərhal fasad dəyişikliyinə başlamağı tələb etdi. Daha böyük maliyyə ehtiyatına malik olan iri biznesmenlər bu dəyişikliyi qısa zamanda həyata keçirsə də, orta və xırda sahibkarlar üçün “müasir standartlar”ın tətbiqi əsl problemə çevrildi. Məhz bu nöqtədə E.Əzizovun təbiətindəki “xeyirxahlıq” özünü göstərdi və o, gözlənilmədən sahibkarlara öz “yardım əlini” uzatdı”.

İcra başçısı bank rəhbərləri ilə sövdələşmədə

Mənbənin məlumatına görə, E.Əzizov bildirib ki, əgər kimsə məlum dəyişikliyi həyata keçirməkdə maddi baxımdan çətinlik çəkirsə, o zaman həmin şəxsin şəhərdəki istənilən bankdan vəsait götürməsini təmin edə bilər: “İcra yetkililəri qeyd etdi ki, rəhbərlik onlara fasad yenilşməsini aparmaq üçün hər cür şərait yaradıb və əgər hansısa sahibkar maddi baxımdan çətinlik çəkirsə, şəhərdəki istənilən bankdan ona lazımi kredit alıb verə bilərlər. Təbii, icra yetkililərinin belə təklifi sahibkarlar üçün yeganə çarə olduğu üçün onlar bu təkliflə razılaşmalı oldular. Nəticədə sahibkarlar obyektlərinin sahəsindən asılı olaraq şəhər banklarından 10-30 min manata arasında kredit götürdü. Təbii, bütün bunlar sahibkarlara məxsus obyektlərin bank girovluğuna salınması fonunda reallaşdı. Sahibkarlar ağır faizlə kredit götürüb obyektlərinin fasadını yenilədikdən sonra ortaya daha ciddi bir problem çıxdı. Belə ki, icra yetkililəri bildirdilər ki, hər bir sahibkar malik olduğu obyeltin dəyəri qiymətində pul ödəməlidir. Əks təqdirdə obyekt onun əlindən alınacaq və həmin şəxsin fəaliyyətinə imkan verilməyəcəkdir. İcra yetkililərinin bu təklifi sahibkarlar tərəfindən o qədər də ciddi qarşılanmadı və demək olar ki, birmənalı şəkildə rədd edildi. Lakin qısa müddətdən sonra bəlli oldu ki, E.Əzizov öz təklifində kifayət qədər ciddidir və pul verməıyən hər bir sahibkar öz obyekti ilə vidalaşmalı olacaq”.

Sahibkarlara məmur tələsi

Proseslərin bu məcrada inkişafının sahibkarlar tərəfindən narazılıqla qrşılandığını bildirən mənbənin sözlərinə görə, onların bir çoxu obyektlərini satmağa cəhd göstərsə də, onların bu cəhdi səmərə verməyib: “Vəziyyətin çıxılmazlığını görən bir çox sahibkar daha artıq zərərə uğramamaq üçün öz obyetlərini satmağa cəhd göstərsələr də buna nail ola bilmədilər. Belə ki, elə ilk cəhddən məlum oldu ki, bu obyektlərin üzərində bank girovluğu qoyulduğu üçün onların alınıb-satılması mümkün deyil. Bundan sonra sahibklarların bir qismi problemdən yaxa qurtarmaq üçün borc pul axtarışına çıxmağa məcbur oldu. Bu gün də bir çox sahibkar hesab edir ki, əgər lazımi qədər pul tapıb bankın kreditini ödəsələr, o zaman obyekti girovluqdan azad edə bilərlərlər ki, bu da onlara öz mülkiyyətlərini satmaq, E.Əzizovun gələcək oyunlarından qaçmaq imkanı r”.

Eldar Əzizovun daha bir silahı – vergi

Mənbənin bildirdiyinə görə, Sumqayıt sahibkarlarını bankdan asılı vəziyyətə salan E.Əzizov vergi orqanlarının sahibkarlara təzyiqindən da maksimum faydalanmağa çalışır. Mənbənin fikrincə, sahibkarlar arasında vergi qurumunun E.Əzizovla iş birliyi şəklində hərəkət etdiyi ilə bağlı fikirlər də səslənir: “Sumqayıt sahibkarlarının üzləşdiyi digər bir problem vergi orqanı əməkdaşlarının özbaşınalığı ilə bağlıdır. Belə ki, vergi orqanının bəzi nümayəndələri məmur himayəsindən məhrum olan xırda və orta sahibkarlara zaman-zaman basqı göstərərək onları qeyri-qanuni ödənişlərə vadar etməyə cəhd edir. Sahibkarlar isə hesab edir ki, icra başçısı E.Əzizovla bu qurum arasında müyyən sövdələşmənin olması ehtimalı böyükdür. Bunun bir səbəbi də E.Əzizovun qəzəbinə gələn sahibkarların anındaca vergi nümayəndələri tərəfindən cəzalandırılması ilə bağlıdır. Məhz bu bağlılıqdan çıxış edən sahibkarlar E.Əzizovun banklarla yanaşı vergi əməkdaşları ilə də sövdələşmədə iştirak etdiyini düşünür. Vergi əməkdaşlarının basqısı obyekt sahiblərini maraqlı üsullara əl atmağa məcbur edib. Belə ki, onların bir çoxu vergi əməkdaşlarının öhdəsindən gələ bilmədiyi üçün öz obyektini satır, bir qismi isə bu obyektləri arendaya verərək daha az, fəqət daha rahat vəsait qazanmağa çalışırlar. Ümumiyyətlə, bu gün Sumqayıtdakı əksər sahibkarlar hesab edir ki, indiki şərtlər altında obyekti hansısa arendatora icarəyə vermək daha sərfəlidir. Çünki belə olanda bütün məsuliyyət icarədarın üzərinə düşür. Bu gün E.Əzizovun bank asılılığına saldığı sahibkarların çoxu da öz obyektlərini arendaya verərək özləri digər iş dalınca gedir, bununla da öz obyektlərini bank girovluğundan qurtarmağa çalışırlar. Onlar hesab edir ki, E.Əzizovun onlara biçdiyi dilənçilik donundan qurtulmağın tək yolu bundan ibarətdir”.
İlqar Rəsulov