Ərəstun Oruclu: "Əsədin əleyhinə və lehinə döyüşənlər vətənə qayıtdıqdan sonra onlar arasında ciddi problemlər olacaq"

Azərbaycan Bir qədər əvvəl Suriyada 14 yaşlı Kərimov Nəcəf Namiq oglunun öldürülməsi xəbəri Azərbaycanda şok effekt yaratdı. Məlumata görə, öldürülən azyaşlının anası kifayət qədər imkanlı olmasına rəğmən, sonradan ticarət obyektlərini satıb və uşaqlarını da təhsildən yayındırıb.

Məlumatlardan o görünür ki, Suriyada döyüşən azərbaycanlıların çox hissəsi şimal bölgəsi rayonlarından olanlardır. Qeyri-rəsmi məlumatlara görə, təkcə Şəki və Zaqatala bölgəsindən Suriyaya gedənlərin sayı 250 nəfəri ötüb.

Demək olar ki, hər gün Suriyada bir neçə azərbaycanlının öldürülməsi ilə bağlı xəbərlər yayılır.

ANS PRESS-in bölgə müxbirinin verdiyi məlumata görə, Xaçmaz rayonundan son dövrdə təxminən 10-a yaxın sakin Suriyaya döyüşmək üçün gediblər. Onlardan birinin Xaçmaz rayonunu Köhnə Xaçmaz kəndinin sakini olduğu bildirilir. Qusar rayonun Xurma kəndindən olan bir neçə adamın da Suriyada öldürülməsi ehtimal edilir. Azərbaycanın şimal bölgəsindən 100-ə yaxın adamın Suriyada vuruşduğu bildirilir. Gedənlər arasında ailəvi azərbaycanlıların daha çox üstünlük təşkil etdiyi bildirilir.

Dini Qurumlarla İş Üzrə Dövlət Komitəsi də məsələ ilə bağlı bəyanat yayıb.

Bəyanatda bildirilib ki, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən aparılan monitorinqin nəticələrinə əsasən, "fətva" xarakterli ittihamlar və sözügedən qruplaşmaların digər hərəkətləri ölkədə mövcud olan tolerantlıq mühitinə zidd hallara yol verilməsi, insan hüquqlarının pozulması, cəmiyyətdə çaşqınlıq yaradılması və şəri məsələlərlə bağlı fətva vermək səlahiyyətlərinin mənimsənilməsi ilə müşahidə olunur. Bu səbəbdən sözügedən gərginlik hansı zəmində yaranmasından asılı olmayaraq, ölkədəki mövcud dini duruma və respublikamızın beynəlxalq imicinə mənfi təsir göstərməkdədir.

Bəyanatda o da qeyd olub ki, Azərbaycan vətəndaşlarının xarici ölkələrdəki hərbi münaqişələrə cəlb edilməsinə çağırış olmasını müəyyənləşdirmək məqsədilə aparılan monitorinq və təyin olunmuş dinşünaslıq ekspertizasının nəticələrinə uyğun olaraq, Dövlət Komitəsi tərəfindən, hüquqi müstəvidə görülən tədbirlər də daxil olmaqla, bütün zəruri addımlar atılacaq.

Milli Təhlükəsizlik Nazirliyindən isə məsələ ilə bütün lazımi tədbirlərin həyata keçirilirdiyi bildirilib: “Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyinə və maraqlarına mümkün təhdidlərin qarşısının alınması üçün bütün zəruri qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirilir, əməliyyat şəraitinə nəzarət olunur”.

Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyindən məsələ ilə əlaqədar olaraq ANS PRESS-ə bildirilib ki, qurum tərəfindən Suriyada döyüşməyə gedən azərbaycanlılarla bağlı məsələ dərindən araşdırılır. XİN-in mətbuat katibi Elman Abdullayevin sözlərinə görə, məsələnin araşdırılması üçün müəyyən çətinliklər mövcuddur: “Hazırda Suriyada vəziyyət gərgin olaraq qalır. Azərbaycan səfirliyi də daxil olmaqla Suriyada olan diplomatik korpusların əksəriyəti ölkədən çıxıb. Azərbaycan səfirliyi Beyruta köçürülüb. Bu işimizə mane olur. Ancaq əlimizdə olan imkan daxilində araşdırma aparırıq”.

E. Abdullayev qeyd edib ki, mövcud vəziyyəti nəzərə alaraq Azərbaycan tərəfi məsələyə aydınlıq gətirilməsi üçün əlindən gələni edir: “”Bu şəxlərin Azərbaycan vətəndaşlığına məxsusluğu tam şəkildə aradırılmalıdır”.

XİN-in mətbuat katibi həmçinin qeyd edib ki, məsələnin araşdırılması ilə bağlı Azərbaycan tərəfi diplomatik kanalların köməyindən istifadə edir: “İnsanlar səfərlər edir. Hər səfər edəni dayandıra bilməzsən ki, Sən hara gedirsən?”

Şərq-Qərb Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Ərəstun Oruclu isə Suriyada döyüşən azərbaycanlıların vətənə döndükdən sonra təhlükəli ola biləcəklərini deyib.

Ərəstun Oruclu ANS PRESS-ə açıqlamasında Azərbaycandan Suriyaya gedənlərin konkret təyinatlar üzrə getdiklərini söyləyib. Onun sözlərinə görə, bu insan alveri şəbəkəsinə bənzəyən mükəmməl şəkildə qurulmuş bir şəbəkədir:
“Bunun arxasında hansısa ölkələrin xüsusi xidmət orqanları dayanır və bu şəbəkələrdən istifadə edir. Bunun qarşısını almağın yolu həmin şəbəkəyə rəhbərlik edənləri ifşa etməkdir. Onlar çox təhlükəlidirlər. Artıq Azərbaycandan Suriyaya gedənlər beynəlxalq terror təşkilatları ilə əlaqələr qurmağı, silah əldə etmək imkanlarını öyrənirlər. Onlar sabah Azərbaycana dönəndə ölkəmizin təhlükəsizliyini ciddi təhlükə qarşısında qoyacaqlar. Bunları indidən düşünmək lazımdır".

Ə. Oruclu Azərbaycandan Suriyaya gedənlərin qarşısını almaq üçün dövlətin müəyyən addımlar atmalı olduğunu söyləyib.

“Suriyada vuruşan azərbaycanlıların özlərinə cinayət işi açılmalıdır”- deyən Ə. Oruclu, Azərbaycan vətəndaşının gedib hansısa başqa bir ölkədə əlinə silah alıb döyüşməsi cinayət olduğunu söyləyib.

Ərıstun Oruclu həmçinin qeyd edib ki, Bəşər Əsəd əleyhinə və lehinə döyüşənlər Azərbaycana qayıtdıqdan sonra onlar arasında ciddi problemlər olacaq: “Buna qətiyyən şübhə ola bilməz”.

Azərbaycan vətəndaşlarının Suriyaya gedib orada döyüşmələri barədə yayılan xəbərlərə din xadimləri də münasibət bildirib.

Din xadimi Hacı Qamət Süleymanov ANS PRESS-ə açıqlamısında Azərbaycan vətəndaşlarının Suriyaya gedib döyüşmələrinin əleyhinə olduğunu söyləyib: “Suriyaya getmək düzgün deyil, məsləhət də deyil. Bu təkcə mənim fikrim deyil, böyük alimlərin fikridir".

Hacı Qamət Suriyaya gedən Azərbaycan vətəndaşlarının müxtəlif məzhəblərin nümayəndələrinin olduğunu deyib.

“Təkbir, cihad camatı hətta müəyyən sufi təriqətinə məxsus adamlar da oradakı döyüşlərdə iştirak edirlər. Həmçinin də adi adamlar da uşaqların, qadınların ölümünü görəndə müxtrəlif hisslər keçirir və Suriyaya yollanırlar", - deyə Qamət Süleymanov qeyd edib.

Q. Süleymanov belə halların qarşısının alınması üçün mübarizə tədbirlərin görülməli olduğunu da söyləyib: “Bunun qarşısını almaq üçün maarrifləndirmə işləri aparmaq lazımdır. Sosial şəbəkələrdən maarifləndirmə ilə bağlı xüsusilə aktiv istifadə etmək lazımdır".

O, Azərbaycan vətəndaşlarının Suriyaya cihad adı altında getməsinə də münasibət bildirib:
“Suriyada cihad olması bir az sual işarəsi altındadır. Cihad müsəlmanlar və kafirlər arasında ola bilər. Orada müsəlmanlar bir-birlərini öldürürlər. Orada iqtidarla müxalifət bir-birlərini öldürürlər”.

Din xadimi həmçinin qeyd edib ki, ölkəmizin torpaqlarının işğal altında olduğu bir vaxtda azərbaycanlıların Suriyada döyüşməyə getməsi düzgün deyil.

İlahiyyatçı Hacı Şahin Həsənli isə cihad adı ilə Suriyaya gedən Azərbaycan vətəndaşlarından danışmamışdan əvvəl ANS PRESS-ə müqəddəs cihadın necə aparılması haqda məlumat verib. “Cihad Quranı Kərimdə işlənən vacib əməllərdən biridir. Cihad əslində Allah yolunda səy etməyə çalışmaq mənasını ifadə edir və həm də Allah yolunda döyüşmək anlayışlarını da bildirir. Cihad əsasən təcavüzə məruz qalan bir millətin xalqın öz dəyərlərini qorumaq anlamını daşıyır. Yəni Quran Kərim sizinlə döyüşənlərə döyüşün məntiqini ortaya qoyur. Allah yolunda döyüşüb, öldürülən insanlar şəhid hesab olunur. Onların Allah yanında böyük dəyəri var. İnsanlar içində üstün sayılan insanlar şəhidlər hesab olunur”.

Hacı Şahin Suriyaya döyüşməyə gedənlərin bir sıra radikal qruplaşmalar tərəfindən maliyyələşdirilərək döyüşə getməyə təhrik edildiyini deyib. "Suriyada xalqla hakimiyyət arasında müəyyən problemlər var. Bu məsələ Suriyanın daxili məsələsidir. Bəzi dövlətlər Suriyanın daxilində qarşıqlıq yaratmağa cəhd göstərirlər. Bir sıra radikal qruplaşmalrı silahlandırıb, döyüşlərə təhrik edirlər və bunu da təəssüf ki, müqəddəs müharibə adlandırırlar. Suriyada baş verənlərin cihadla heç bir əlaqəsi yoxdu. Suriyada müqəddəs savaş getmir. Suriyada məzhəblər arası ixtilaflar salınır. Guya müqəddəs amallar uğurunda vuruşan quruplaşmalar əslində uşağa-böyüyə rəhm etmədən insanları öldürürlər”.

Hacı Şahin qeyd edib ki, cihad etmək lazımdırsa, Azərbaycan özü müharibə vəziyyətindədir və cihad etmək istəyənlər Qarabağa yollansalar daha yaxşı olar: “Öz torpaqlarını düşmən tapdağından azad etmək Azərbaycan gənclərinin üzərində bir dini vəzifədir. Dini hökmlərdə də belə qeyd olunur ki, hər hansı bir müsəlman bir xalqın torpaqları təcavüzə məruz qalıbsa, xalqın torpaqlarını azad etməsi dini nöqteyi nəzərdən vacib hesab olunur. Bu məsələrin qabardılması daha mühümdür. Azərbaycan özü zorakılığa məruz qalan bir ölkədir. Azərbaycan xalqı bu təcavüzdən uzun illərdir ki əziyyət çəkilər. Bu dərdləri unudaraq hər hansı bir ölkədə döyüşmək bunun oyun olduğunu göstərir və bu oyunun iştirakçısı olan insanlar əslində kiminsə oyununun qurbanına çevrilirlər.Gedib başqa bir dövlətdə bu prosseslərdə iştirak etmək oyunbazlıqdan başqa bir şey deyil”.

Hacı Şahin həmçinin övladı Suriyaya gedən və geri qayıtmayan valideynlərin onlara müraciət etdiklərini də söyləyib:

“Övladlarının geri qayıtması üçün bir neçə valideyn bizim məscidə müraciət ediblər. Bizim onlarla heç bir əlaqəmiz yoxdu. Onlar bizi eşitməzlər də... Biz onlara desək də olar bizi eşitməzlər".

Sonda Hacı Şahin bildirib ki, Dini Etiqad və Vicdan Azadlığı haqqında qanuna görə hər bir Azərbaycan vətəndaşı öz ölkəsi ərazisində dini görüşünü təbliğ edə bilər: “Bu görüşlər zorakılığı təbliğ etməməlidir”.