Hesabatda deyilir:

Azərbaycan İnsan haqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Konvensiyasına və digər beynəlxaq sənədlərə qoşulmasına baxmayaraq ölkədə bu sahədə vəziyyət çox acınacaqlıdır. İfadə azadlığı və siyasi hüquqlar hər addımda pozulmaqdadır. Mərkəz olaraq hesab edirik, hüquqpozmaların qarşısının alınmasında beynəlxalq təşkilatlar da öz töhvələrini verməlidirlər. Bunun üçün beynəlxalq təşkilatlar, diplomatik korpuslar, vətəndaş cəmiyyəti institutları ilə sıx münasibətlər qurmalı və onlarla tez-tez görüşlər keçirdib, dəstəklərini ifadə etməlidirlər.

Əks təqdirdə Azərbaycan hakimiyyəti müstəqil fəaliyyət göstərən vətəndaş cəmiyyəti institutlarını, qeyri-hökümət təşkilatlarını sıradan çıxardacaq. Nəzərə alsaq ki, vətəndaş cəmiyyəti institutları donor problemi yaşayır və hökümətdən asılı olmayan təşkilatların ofisləri belə yoxdur.

Ölkədə müxalif siyasi partiyalara, müstəqil ictimai-siyasi fəallara qarşı aparılan qanunsuz həbslər, işgəncə halları, qeyri-insani rəftar və digər hüquqpozmalar əslində hakimiyyətin demokratiyaya və ifadə azadlığına olan münasibətinin göstəricisidir. Görünən odur ki, hakimiyyət nə qədər repressiv metodlar varsa onların hamısından ona qarşı real müxalifətdə olan siyasi partiyalara və ictimai fəallara qarşı tətbiq edir və bu hallar getdikcə də artmaqdadır.

Belə ki; 01.03.2022-ci il. AXCP fəalı Şahin Hacıyev sosial şəbəkələr üzərindən Prezident İlham Əliyevi tənqid etdiyinə görə qurama (narkotik) ittihamla həbs olunub və işi hazırda Gəncə şəhər Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin icraatındadır. Məhkəmə prosesi 15 aprel 2022-ci il tarixə təxirə salınmışdır.

01.03.2022-ci il. Azərbaycan Demokratiya və Rifah Partiyasının bir qrup üzvü Rusiya səfirliyi qarşısında Putin əleyhinə piket keçirmiş və Ukraynada “Aqressiyaya yox!” “Putin, rədd ol!”, “Müharibəyə etiraz edirik!”, “Rusiya ordusu Ukrayna ərazisindən çıx get!” şüarlarını səsləndiriblər. Piket polis tərəfindən kobudluqla və zorakılıqla dağıdılıb, onlarla partiya fəalı saxlanılıb və bir müddət sonra sərbəst buraxılıblar.Aksiyanın fəal iştirakçısı Əliyev Elşən Heydər oğlu mart ayının 2-də yenidən Polis əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb və ona qurama ittihamla “polisin qanuni tələbinə tabe olmaması” maddəsiylə inzibati qaydada məhkəmə tərəfindən 15 sutka həbs cəzası verilib.

02.03. 2022-ci il. Hakimiyyət prinsipial vəkillərə qarşı ayrı-seçkiliyini davam etdirir. Vəkil Elçin Sadıqov BMCMİ-də müdafiə etdiyi şəxslə görüşməsinə icazə verməyib. Bununla da müdafiə etdiyi şəxsin səmərəli müdafiə hüququ pozulmuşdur. 

04.03.2022-ci il. “Müdafiə Xətti” insan haqları təşkilatının həmtəsisçiləri Rüfət Səfərov, Əlayif Həsənov, Zəfər Əhmədov, Zaur Əkbər və ictimai-siyasi xadim Bəxtiyar Hacıyevin təşkilatçılığı ilə Rusiya Federasiyasının Azərbaycandakı Səfirliyinin qarşısında Putin Rusiyasının Ukrayna dövlətinə, xalqına, işğalçı siyasətinə qarşı dinc etiraz aksiyası keçirtmələrinə Nəsimi rayon Polis İdarəsi tərəfindən qanunsuz olaraq imkan verilməmişdir. Aksiyanı işıqlandırmaq istəyən jurnalistlər Gülnaz Qəmbərli, Təbriz Mirzəyev və Dilarə Qəzənfər qızı isə Rusiya səfirliyinin qarşısına gələrkən yolda məcburən polis işçiləri tərəfindən polis maşınlarına mindirilərək aksiya yerinə getmələrinə imkan verilməmişdir. 

05.03.2022-ci il. Müsəlman Birliyi Hərakatının üzvü Elşən Abbasov hakimiyyəti sosial media üzərindən tənqid etdiyinə görə mart ayının 2-də Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsi tərəfindən qurama (narkotika) ittihamla saxlanılıb və mart ayının 5-də prokurorun təqdimatına əsasən Nərimanov Rayon Məhkəməsi tərəfindən onun barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib.

06.03.2022-ci il. AXCP-nin Suraxanı rayon Şöbəsinin bir qrup (20 nəfər) üzvünün çayxanada oturub dinc söhbət etdikləri zaman heç bir əsas olmadan Suraxanı rayon Polis İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılıblar. Saxlanılan zaman qeyri-insani rəftara məruz qalıblar. Bir müddət sonra qanunsuz cərimə olunaraq sərbəst buraxılıblar.

09.03.2022-ci il. Müstəqil siyasətçi Bəxtiyar Hacıyev pozulmuş hüquqlarını bərpa etmək məqsədilə Daxili İşlər Nazirliyinin qarşısında keçirtdiyi dinc aksiya zamanı polis işçiləri tərəfindən şəxsi avtomobilinin şüşələri sındırılmış, özü isə kobud formada saxlanılmışdır. Bakı şəhəri Baş Polis İdarəsində izahatı alındıqdan sonra sərbəst buraxılmışdır. Bəxtiyar Hacıyev bildirmişdir ki, saxlanılan zaman işgəncəyə və qeyri-insani rəftara məruz qalmışdır.

09.03.2022-ci il. Azadlıq Qəzetinin əməkdaşı jurnalist Təzəxan Mirələmli Abşeron rayonunda peşə fəaliyyətini yerinə yetirərkən polislər tərəfindən Polis İdarəsinə aparılmış və bir müddət sonra sərbəst buraxılıb.

11.03.2022-ci il. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Xətai rayon şöbəsinin bir qrup fəallarını Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinə dəvət edərək onlara orda psixoloji təsir göstəriblər. Partiya üzvlərinə nə vaxtdan, kimin vasitəsi ilə AXCP- yə üzv olduqlarını və Əli Kərimlini nəyə görə dəstəklədiklərini soruşublar. Partiya fəallarına Əli Kərimlini dəstəkləmələri gələcəkdə onlar üçün problemə çevriləcəyi barədə xəbərdalıq edərək, partiya üzvlərinin partiyadan istefa vermələrini məsləhət görüblər.

15.03.2022-ci il. Siyasi hakimiyyətə qarşı prinsipial aktiv siyasi fəaliyyət göstərən, əsasən gənclərdən ibarət olan Demokratiya 1918 Hərəkatının ofisinə saat 19:00 da Yasamal rayon Polis İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən basqın olub. Basqın edən polis əməkdaşları açıq şəkildə bildiriblər ki, ofisdən çıxmalısınız. Çıxmayacağınız təqdirdə ofisinizdən narkotik maddələrin aşkar olunma riskinin böyük olduğunu bildirərək, hərəkatın üzvlərini təhdid ediblər.

19.03.2022-ci il. AXCP funksioneri Elxan Əliyev hakimiyyəti ardıcıl tənqid etdiyi üçün Bakı Şəhəri Baş Polis idarəsinin əməkdaşları tərəfindən şərlənərək inzibati qaydada 1 ay müddətinə adazlıqdan məhrum edilib. Bu Elxan Əliyevin son 6 ayda 3-cü inzibati həbsidir.

29.03.2022-ci il. Keçmiş siyasi məhbus Samir Aşurov və digər siyasi mühacirlər Malik Rzazadə, Mütəllim Orucov, Cəfər Mirzəyev, Pünhan Kərimli Almaniya Federativ Respublikasından deportasiya olunublar və onların işgəncəyə məruz qalacaqları, həbs olunacaqları şübhəsizdir. Çünki onlara qədər Avropa ölkələrindən deportasiya olunmuş ictimai fəallar işgəncələrə məruz qalıblar və sonradan qurama ittihamlarla barələrində cinayət işi açılaraq həbs olunublar.

30.03.2022-ci il. Vətəndaş cəmiyyətinin fəal üzvü, meclis.info saytının rəhbəri, jurnalist İmran Əliyev Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsi tərəfindən qanunsuz olaraq saxlanılmış, bir sutka təyziqlərə və qeyri-insanı rəftara məruz qaldıqdan sonra sərbəst buraxılmışdır.

31.03.2022-ci il. Azərbaycan hakimiyyətini ardıcıl olaraq sərt tənqid edən, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının fəal üzvü Şahin Hacıyev qurama (narkotika) ittihamla və siyasi sifariş əsasında Gəncə şəhər Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 6 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdir.

Qeyd: Mərkəz bundan sonra da çalışıacaq ki, resusları daxilində insan hüquqlarına dair aylıq hesabatını həm ölkə ictimaiyyətinin, həm də beynəlxalq təşkilatların, diplomatik korpusların diqqətinə çatdırsın.

Hörmətlə,

“İşgəncələr Əleyhinə Araşdırmalar Mərkəzi” İB-nin sədri-Fikrər Cəfərli