Azərbaycanda hər prezident seçkisindən öncə hakim komanda ilə yarışan əsas müxalifət namizədlər ABŞ-a səfər edir, Dövlət Departamenti, Konqres və müxtəlif təşkilatlarda görüşlər keçirir, fikir mübadiləsi aparır. Hazırda Rüstəm İbrahimbəyov da eyni durumdadır. Rüstəm İbrahimbəyov Azərbaycan müxalifətinin rəngarəng qüvvələrini bir araya gətirən Milli Şuranın lideridir. O, Milli Şuranın prezidentliyə vahid namizədi kimi qəbul olunur, müxalifətin digər iddialı liderləri onu dəstəkləməyə hazırdırlar.


Rüstəm İbrahimbəyovun müxalifətin digər iddialı namizədlərindən bir fərqi də ondadır ki, Rusiya, ABŞ və Avropa Birliyi ölkələrinə səfərləri eyni maraqla qarşılanır. Başqa sözlə, Rüstəm İbrahimbəyov Azərbaycana fərqli baxış bucaqları olan həm Vaşinqton və Brüssel, həm də Moskvada eyni şəkildə qəbul olunur. Buna qədər müxalifət təmsilçilərinin əsas səfər istiqamətləri ABŞ və Avropa Birliyi ölkələri olardı. Onlar seçki öncəsi və elə sonrası da Rusiyaya səfər etməzdilər. Birincisi, onlar fikir mübadiləsi aparmaq üçün Rusiyaya dəvət olunmazdılar, ikincisi isə hansısa müzakirələrə dəvət alsaydılar belə, Moskvaya getməyə risk etməzdilər, çünki Rusiyadakı görüşlər həmin siyasətçinin reytinqinə mənfi təsir edərdi.

Bu dəfə isə siyahıya Rusiya da əlavə olunub. Bu həm də ondan irəli gəlir ki, Rusiyanın hazırkı hakimiyyətinin rəsmi Bakı ilə münasibətlərində müəyyən gərginlik müşahidə olunur və Kreml Azərbaycanda alternativ qüvvəyə də diqqət göstərməyə başlayıb. Demək həm bu, həm də Rusiyadakı siyasi dairələrdə yaxşı tanınan Rüstəm İbrahimbəyov amili bu vaxta qədər Azərbaycanın Qərbpərəst kimi tanınan müxalif liderlərini də Rusiyaya nisbətən pozitiv baxmağa sürükləyib. Söhbət taktiki, yəni qısa müddətli maraq birliyindən gedir. Başqa sözlə, Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyi məsələsində Azərbaycan müxalifəti ilə Kremldəki bəzi dairələrin maraqları ilk dəfədir üst-üstə düşür. Təsadüfi deyil ki, Rusiya prezidentinə yaxınlığı ilə tanınan və azərbaycanlı iş adamlarından formalaşan “milyarderlər klubu”nun üzvü olan Söyün Sadıqov həm Milli Şuranın yaranmasını, həm də Rüstəm İbrahimbəyovun müxalifətin vahid namizəd kimi irəli sürülməsini müsbət qiymətləndirir.

Beləliklə, Rüstəm İbrahimbəyov ABŞ və Avropa Birliyi ölkələrinə səfərlərindən sonra yenidən Rusiyaya qayıdıb. Milli Şura rəhbərinin yaxınlarda Moskvada siyasi dairələrin nümayəndələri ilə fikir mübadiləsi aparacağı istisna deyil. O, vaxtının çoxunu Rusiyada keçirir. Rusiya hakimiyyətinin siyasətini tənqid etsə də, bölgədə Rusiya amilinin varlığının nəzərə alınmasını vacib sayır.

Rüstəm İbrahimbəyov səfər edəcəyi ölkələr arasında Türkiyənin də adını çəkib. Türkiyədəki keçmiş hakimiyyət dairələrindəki bəzi qruplar 1994-1995-ci illərdə Azərbaycandakı siyasi proseslərə müdaxilə etmək istədikdə Bakı ilə münasibətlərdə gərginlik yaşadılar. Ona görə də Ankara həmin ildən bu yana Azərbaycan daxilindəki siyasi proseslərdən kənarda qalmaq istəyir, yalnız rəsmi Bakı ilə təmas saxlayır, digərlərini görməzliyə vurur. Türkiyənin Azərbaycanda bir-birini dəyişən səfirləri də müxalifət liderləri ilə görüşlərə həvəs göstərmir, avropalı diplomatlar kimi insan haqları və demokratiya mövzuları ətrafında açıqlama vermir, bu mövzularda fikir mübadiləsi aparmırlar.

Ancaq son illər Ankara-Bakı dialoqunda da yaşanan bəzi gərginliklər (viza məsələsinin həll olunmaması, Bakının Şəhidlər xiyabanında türk məscidinin qapadılması...) Türkiyənin hakim dairələrini də alternativ qüvvələrə diqqət yetirməyə həvəsləndirib. Bu məsələdə Ankara Vaşinqton, Brüssel və Moskvadan geri qalmaq istəmir. Türkiyədəki siyasi dairələr Azərbaycanda yaxınlaşan prezident seçkisini də nəzərə alaraq İlham Əliyevə alternativ olan qüvvə və şəxsləri dinləməyə hazırdır. Bu səbəbdən Rüstəm İbrahimbəyovu Ankarada da maraqlı fikir mübadiləsi gözləyə bilər, Milli Şuranın vahid namizədinin qonşu dövlətlərlə münasibətləri, xarici siyasətə və enerji əməkdaşlığına baxışı Türkiyədəki dairələr maraqlandırmaya bilməz.

“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi