Gundemxeber.az » Dünya » İranı lərzəyə salan 22 may etirazları… - Azərbaycan türklərinə qarşı repressiyaların yeni dalğası

İranı lərzəyə salan 22 may etirazları… - Azərbaycan türklərinə qarşı repressiyaların yeni dalğası

Tarix: 17-05-2023, 22:39 Bölmə :Dünya Baxış: 278

Güney Azərbaycanda 2006-ci ilin mayında başlayan tarixi etiraz aksiyalarından 17 il ötür. Buna baxmayaraq, həmin aksiyalarda qaldırılan problemlər, səsləndirilən şüarlar bu gün də aktualdır.


Qeyd edək ki, bu aksiyalar 2006-cı il mayın 12-də İran hakimiyyətinə yaxın olan “İran” rəsmi qəzetində Azərbaycan türklərini tarakan kimi təsvir edən karikaturanın dərc edilməsindən sonra başlamışdı.




“Həşəratların bizləri həşəratlaşdırmaması üçün nə edək?” başlıqlı karikaturada, tarakan bu suala “Nəmənə?” (Nə?) cavabı verir. Mövzu boyu karikaturadakı oğlan (farsları təmsil edir) tarakanın danışığından heç nə başa düşmür.

Güney Azərbaycanlıların bu karikatura və dialoqa cavabı çox yubanmadı. Bədnam karikatura ilə bağlı xəbər bütün Güney Azərbaycanda kütləvi etirazlara səbəb oldu. Təbriz, Urmiya, Ərdəbil, Xoy, Mərənd, Maku, Miyana, Sulduz və başqa şəhərlərində keçirilən çoxminli aksiyalar İran rejimini lərzəyə gətirdi. Günlərlə davam edən aksiyaların qarşısı İran hakimiyyəti tərəfindən zorakılıqla alındı.


Rəsmi mənbələrə görə etirazlar nəticəsində 330 nəfər həbs edildi, 4 etirazçı isə həlak oldu. Etirazçıların bildirdiyinə görə isə aksiya nəticəsində 5 mindən çox etirazçı həbs edildi, 150 nəfər öldürüldü. Aksiya iştirakçıları arasında itkin düşənlər də var.


Baş verənlərdən sonra “İran” qəzeti 5 ay bağlı qaldıqdan sonra yenidən fəaliyyətini davam etdirdi. Qəzetin redaksiya heyəti və rəhbəri Qulamhüseyn İslamifərə bəraət verildi. Azərbaycanlıları qətl edən hərbi-polis qüvvələrinin isə təəssüf ki, heç bir üzvü cəza almadı.

Azərbaycan xalqının fars şovinizminə qarşı mübarizə tarixində vacib yer alan bu hadisə bu gün də unudulmur. Bu il də Berlindəki soydaşlarımız 20 may tarixində hadisə ilə əlaqədar olaraq aksiya keçirəcəklər.




Orta Doğu Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Sədrəddin Soltan Bakupost.az -a açıqlamasında bildirib ki, 2006-cı il mayın 22-də Güney Azərbaycanda, eləcə də İranın başqa şəhərlərində keçirilən aksiyalar Güney Azərbaycan türkünün millli varlığını qorumaq, bəyan etmək üçün keçirilən vacib aksiyalar idi:


"Çünki həmin aksiyalarda fars şovinizminə qarşı şüarlarla yanaşı, “Türk dilində mədrəsə, olmalıdır hər kəsə”, “Dil haqqı, məktəb haqqı” kimi şüarlar da səsləndirildi. İran hakimiyyəti konstitusiyaya uyğun addım atsaydı, türkün öz dilində məktəbi olsaydı, türklərə qarşı ayrı-seçkilik də olmazdı. Karikatura ilə bağlı hadisə 100 ildən çox fars şovinizminin türklərə qarşı apardığı milli ayrı-seçkiliyin yeni forması idi. Hər addımbaşı türkləri bu tip məsələlərlə təhqir ediblər.


İran hökuməti Güney azərbaycanlıların milli oyanışından qorxurdu. Bu oyanışın qarşısını almaq üçün hərəkat liderlərini ortalığa çıxarıb onları məhv etmək üçün belə bir karikatura çap etdirdilər. Bu, bir daha İslam adı altında fəaliyyət göstərən İran şovinistlərinin mövqeyini ortaya qoydu”.


S.Soltanbildirib ki, fars hökuməti türklərin milli- mənəvi ideologiyasını məhv etmək üçün hər zaman əlindən gələni edib:

“Fars şovinizminin əsasında ölkədə yanlız farsların olduğu, digər millətlərin farsın tör-töküntüsü olduğu iddia olunurdu. Ona görə də Rza Pəhləvinin dövründə dövlət siyasəti səviyyəsində həyata keçirilən bu ideologiyada türklərin aşağılanması əsas element idi. Məqsəd türkü öz milli mənsubiyyətindən imtinaya etməyə, özünü "azərilər" adlandırmağa məcbur etmək idi”.

S.Soltan türklərin tarix boyu öz mübarizəsindən əsla geri dönmədiyini vurğulayıb:

“Türklər Pəhləvilərin hakimiyyəti dövründə də mübarizələrini davam etdirib. 1945-46-cı illərdə milli haqların təmin olunması uğrunda mübarizənin növbəti mərhələsi baçlayıb və Azərbaycan Milli Hökuməti qurulub. 1979-cu il İnqilab dövründə də Ayətullah Şəriətmədarinin liderliyi ilə azərbaycanlıların yenə də milli hərəkatı baş tutub. Həmin hərəkatda da Ayətullah Şəriətmədari Ruhullah Xomeyninin liderliyi ilə qətlə yetirilib. Şəriətmədarinin Xalq Müsəlman Təşkilatı ləğv edilib, üzvləri isə ölkədən qaçmağa məcbur olub.

İran-İraq müharibəsi bitdikdən sonra Azərbaycan türkləri yenidən milli haqları uğrunda mübarizəyə başlayıb. SSRİ-nin dağılması ilə bu mübarizə İranın bütün bölgələrinə yayılıb. Farslar tərəfindən təhqir edilməmək, assimiliyasiyadan xilas olmaq üçün güneyli soydaşlarımız yenə də etirazlara davam edirlər. Azərbaycan türkü bu gün yeni şüarla mübarizə aparır: “Azadlıq, ədalət, milli hökumət!”. Uzun illərdir davam edən bu mübarizənin əvvəl-axır öz hədəfinə çatacağı heç kimdə şübhə doğurmur".



GUNDEMXEBER.AZ

Oxşar yazılar :


Təqvim

«    Avqust 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Arxiv xəbərlər

Avqust 2025 (485)
İyul 2025 (583)
İyun 2025 (435)
May 2025 (454)
Aprel 2025 (551)
Mart 2025 (351)

Sorğu

 

Hansı nəqliyyat növündən daha çox istifadə edirsiniz?


 

 
Copyright © www.GundemXeber.az / Bütün hüquqlar qorunur!
BİZİMLƏ ƏLAQƏ: tel: (+99412) 538 76 26, (+99450) 289 88 33, (+99470) 248 96 52 - Email: [email protected]
Ünvan: Bakı şəhəri, Mətbuat prospekti 529-cu məhəllə, ''Azərbaycan'' nəşriyyatı 1-ci mərtəbə
Qurucusu: Ş.Cəfəri / Direktor: Ç. Cəfəri


Hazırlayan və ideya müəllifi: Elshan Azizoglu