ERMƏNİLƏRƏ KREMLİN KİÇİK BİR İŞARƏSİ KİFAYƏT EDİR

Rusiyanın bütün dünyaya meydan oxuyub beynəlxalq hüquq normalarını tapdalayaraq Krımı işğal etməsi dünya çapında yeni siyasi ab-havanın yaranması ilə nəticələnib. Sovetlər birliyinin dağılmasından sonra bir qədər səngimiş “soyuq müharibə” dönəmi yenidən geri dönüb. Rusiyanın rəsmi dairələri açıq-aşkar işğalçılıq niyyətlərini gizlətmir, keçmiş SSRİ-nin bərpa olunmasının zəruriliyini vurğulayırlar. Yaranmış mövcud şərait daha çox keçmiş postsovet respublikaları üçün təhlükəli vəziyyət alıb. Bölgədə maraqları toqquşan Rusiya və Qərb arasında qalan ölkələr seçim etmək məcburiyyəti ilə üz-üzə qalıblar. Krımın işğal olunmasında Ukraynanı yalnız quru sözlərlə dəstəkləyən Qərb artıq Rusiyanın işğalı ilə faktiki olaraq barışıb. Bir daha aydın oldu ki, Qərb bu dəfə də Gürcüstanda olduğu kimi Rusiyanın ilhaq siyasətinin qarşısında geri çəkilməyə məcbur oldu. Bu isə dünyada gedən siyasi proseslərə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edən amildir. Rusiya və Qərb ölkələri arasında böhran hər gün getdikcə dərinləşir və görünən odur ki, münaqişə daha da böyüyəcək. Nəhəng dövlətlərin nüfuz dairəsi üstündə davam edən münaqişəsinin qurbanları isə yenə də kiçik dövlətlər olacaq. İmperiya ambisiyalarını gizlətməyən Rusiya və hələ ki, real addımlar atmaqda qətiyyətsizlik göstərən Qərb ölkələri arasında seçim etmək zorunda qalan postsovet ölkələri müstəqillik dövrünün ən ağır sınağı ilə üz-üzə qalıblar. Xüsusilə, Sovet imperiyasından miras qalmış dondurulmuş münaqişələrlə yaşayan ölkələr üçün vəziyyət kritik hal alıb.
Dünyanın siyasi mühitində baş verən son hadisələr isə daima Rusiyanın təhdidi altında olan Azərbaycanın vəziyyətini xüsusilə ağırlaşdırıb. İndiki durumda Rusiya və Qərb arasında seçim etmək məcburiyyəti ilə üzləşən ölkəmiz üçün ən böyük təhlükə Qarabağ məsələsidir. Krımın işğalından sonra xüsusilə fəallaşan ermənilər yaranmış şəraitdən mümkün qədər yararlanmağa çalışırlar. Onsuz da Rusiyanın forpostu olan Ermənistan Krım münaqişəsində dərhal Rusiyanın yanında yer almaqla mövqeyini açıq şəkildə ortaya qoydu və dərhal Xankəndində Rusiya ilə həmrəylik aksiyaları təşkil edilərək Dağlıq Qarabağın müstəqilliyinin tanınması məsələsi səsləndirilməyə başlandı. Heç vaxt müstəqil siyasəti olmayan rəsmi İrəvanın bu məsələdə nə qədər müstəqil siyasi xətt yürütdüyü də şübhəlidir. Anlaşılan odur ki, Rusiya Azərbaycana ilk siqnalları verməklə xəbərdarlıq edir ki, anoloji durumun Qarabağda təkrarlanması hər an reallaşa bilər. Kreml dolayısı ilə Azərbaycan iqtidarından tərəf müəyyən etməyi istəyir. Krım böhranından sonra MDB məkanına daxil olan Qazaxıstan, Ermənistan, Belorus rəsmən Rusyanın mövqeyini müdafiə etməklə yaranmış gərgin vəziyyətdə hansı tərəfi tutduqlarını nümayiş etdirdilər. Digər Orta Asiya ölkələri olan Özbəkistan, Qırğızıstan, Tacikistan da böyük ehtimalla Rusiyanın mövqeyini müdfiə edəcəklər. Artıq Moldova Avropa Birliyi ilə assosativ saziş imzaladığı üçün yenidən Kremlin yanında yer alması inandırıcı görünmür. Beləliklə, konkret mövqeyi məlum olmayan yeganə ölkə kimi Azərbaycan hədəfdədir. Mövcud durumda hər iki tərəf ölkəmizdən konkret münasibət gözlədiyi üçün artıq manevr imkanları tükənməkdədir. İndiyə qədər balanslaşdırılmış xarici siyasət xətti yürüdən Azərbaycan soyuq müharibənin qızışması ilə bu imkandan məhrum edilə bilər. İndiki halda Azərbaycan heç bir variantda Krımın işğalına münasibətdə Rusiya meyilli xətt yürüdə bilməz. Bu onsuz da pusquda olan Ermənistan üçün göydən düşmə bir fürsət olardı və dərhal xalqların müqəddaratını təyin etmə hüququndan yararlanmaq istəyən seperatçı rejim Qarabağda Krım variantının təkrarına cəhd edərdi. Digər tərəfdən basqı altında olan Azərbaycan açıq şəkildə Ukraynanın mövqeyini də qəti şəkildə müdafiə edə bilmir. Məlumdur ki, Krımın işğalından sonra Azərbaycan yalnız Milli Məclisin sədri Oktay Əsədov və Xarici İşlər naziri səviyyəsində mövcud duruma ümumi sözlərdən ibarət münasibət sərgiləyib. Bu isə münaqişənin sülh yolu ilə həll olunmasının zəruriliyini ifadə etməkdən o yana keçməyib. Təbii ki, müəyyən zaman kəsimindən sonra istər Rusiya, istərsə də Qərb ölkələri daha konkret mövqe tələb edəcəklər. Mövcud şəraitdə tərəf tutmadan seyriçi mövqedə durmaq artıq mümkünsüzdür. Eyni zamanda ən sadə vətəndaş belə bilir ki, Qarabağ münaqişəsi yenidən Rusiya tərəfindən alovlandırılarsa ölkəmiz beynəlxalq dəstəyə o qədər də ümüd etməməlidir. Birincisi, biz artıq bu praktikanı yaşamışıq və istər Qərbin, istərsə də Rusiyanın münasibətini çox gözəl bilirik.İkincisi, daha açıq münasibət göstərilən Gürcüstan və Ukraynada Qərb gözlənilən dəstəyi nümayiş etdirə bilmədi. Bu ölkələrdə Rusiya açıq-aşkar istədiyini etdi və beynəlxalq təpkilərini yumşaq desək vecinə də almadı. Odur ki, Azərbaycan uğrunda Qərbin hansısa savaş açacağına inanmaq sadəlövlükdür.
Qarabağda Krım variantı Azərbaycana basqı üçün hər an gündəmdədir. Erməni tərəfinin də son vaxtlar sərgilədiyi mövqe belə deməyə əsas verir. Təbii ki, belə vəziyyətdə rəsmi Kreml Azərbaycandan qəti mövqe göstərməyi tələb edəcək. Əks təqdirdə Rusiyanın bir qısqırtması kifayətdir ki, ermənilər fəaliyyətə keçsinlər.
Çətin durumdur, yuxarı tüpürürsən bığdır, aşağı tüpürürsən saqqal...
NİCAT