Asim Mollazadə: “Amerikada Azərbaycanın əhəmiyyətini qeyd etdilər”

Demokratik İslahatlar Partiyasının sədri, deputat Asim Mollazadənin müsahibəsini təqdim edirik.

- Azərbaycan hökumətinin Ukrayna böhranı ilə bağlı olaraq, daha çox Rusiyanın maraqlarından çıxış etdiyi bildirilir. Bu iddianı necə şərh edərsiniz?

- Azərbaycan münaqişlərin həllini istəyir və ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşır. Azərbaycan eyni zamanda beynəlxalq ictimaiyyəti Ermənistana qarşı ciddi mövqe tutmağa çağırır. Başqa sözlə, Rusiyaya qarşı sanksiyalar qəbul olunubsa, bundan əvvəl Ermənistana qarşı qəbul edilməlidir. Ermənistanı və Qarabağ münaqişəsini bu prosesdən ayıranda münaqişələrin sayı artır.

- Azərbaycan diplomatiyasının Ukrayna siyasəti doğrudurmu?

- Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib. Və bu mövqeni bir neçə dəfə ifadə edib. Azərbaycan xarici siyasətini özü qurur, aparır və bütün ölkələrlə hörmət və əməkdaşlıq şəraitində fəaliyyət göstərir. Azərbaycan həm Amerika, həm Avropa Birliyi, həm də qonşuları ilə bərabərhüquqlu əməkdaşlıq şəraitində fəaliyyət göstərir.

- Siyasi ekspertlər iddia edirlər ki, son zamanlar Azərbaycan üzünü birmənalı olaraq şimala çevirib, Rusiya ilə qədərindən artıq yaxınlaşma içərisindədir...

- Azərbaycan hər zaman Rusiya ilə normal münasibətlər qurmağa çalışır. Azərbaycan bu istiqamətdə irəliyə addım atırsa, biz buna çox müsbət yanaşırıq. Dövlətimiz qonşuları ilə daima əməkdaşlığın tərəfdarı olub və Rusiyada bu istiqamətdə müsbət addımlar atırsa, bu bizim

maraqlarımıza uyğundur. Ancaq Azərbayan üçün əsas məsələ müstəqilliyimizi və ərazi bütövlüyümüz qorumaq və müstəqil siyasətimizi həyata keçirməkdir. Azərbaycan bölgədə stabilliyə maraqlıdır və elə bu səbəbdən də, çox mühüm layihələr həyata keçirir. Azərbaycan əlbəttə, çalışıb vəziyyətdən istifadə edərək Ermənistanı sülhə məcbur etmək istəyir.

- Siz Rusiyadan hər hansı bir təhdid gözləmirsiniz?

- İndiki mərhələdə Rusiya Azərbaycana, Gürcüstana, Moldovaya qarşı heç bir addım atmamalıdır.

- Bir neçə gün əvvəl Amerika səfəriniz olub. Azərbaycan mediasında sizin və həmkarınız Səməd Seyidovun Amerikaya göndərilməkdə əsas məqsədin, arada olan soyuqluğu aradan qaldırmaq məqsədi gütdüyü bildirilirdi...

- ABŞ səfəri Şimali Atlantik Şurasının toplantısında iştirak məqsədi güdürdü. Bundan başqa, “Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində rolu” mövzusunda təşkil olunan toplantıya qatıldıq. Şərq tərəfdaşlığı ilə bağlı keçirilən tədbirdə, həm Avropa Birliyi, həm də Şərq Tərəfdaşlığı proyektində iştirak edən ölkələrin nümayəndələri iştirak edirdi. Bildiyiniz kimi həmkarım Səməd Seyidov, Azərbaycan-Amerika dostluq qrupunun rəhbəridir, məndə bu qrupda təmsil olunuram. Biz həm Konqresdə görüş keçirdik, həm də nümayəndələr Palatasının və Senatın nümayəndələri ilə fikir mübadiləsi apardıq. Eləcə də ABŞ Dövlət Departamentində olduq, Amerika-Azərbaycan strateji tərəfdaşlığı, bu münasibətlərin inkişafına dair müzakirələr apardıq. Bəllidir ki, bölgədə əsas Azərbaycanı maraqlandıran məsələlərdən biri Ermənistanla mövcud olan münaqişənin həllidir. Mən hesab edirəm ki, bu məsələdə Amerika tərəfinin səylərini gücləndirməsi vacibdir. Biz səfər zamanı iyirmi ildən artıq mövcud olan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin həyata keçirilməməsi, Ermənistanın danışıqları imitasiya etməsi məsələsini qaldırdıq. Ermənistan tərəfi bölgədə dəfələrlə atəşkəsi pozub, təxribat aktları həyata keçirməyə çalışıb. Bununla yanaşı, biz Azərbaycanlı girovların məsələsini Dövlət

Departamentində qaldırdıq, Departamentin bu əsirləri geri almaqda səylərinin artırılmasını istədik, hesab etdik ki, bu səylərin ortaya qoyulmasına ciddi ehtiyac var. Ümumiyyətlə, bölgədəki vəziyyətlə bağlı təhlükəsizlik problemi, Azərbaycanın həyata keçirdiyi enerji layihələri, ölkəmizin şərqlə-qərbi birləşdirən proyektləri diqqət mərkəzində oldu. Amerika tərəfi də bu məsələlərdə Azərbaycanın əhəmiyyətini xüsusilə qeyd etdi. Bununla yanaşı mədəniyyətlərin əməkdaşlığı səviyyəsində Azərbaycanın böyük təcrübəyə malik olduğunu açıqladıq, bir sıra dinlərin nümayəndələrinin nəinki tolerantlıq, hətta əməkdaşlıq şəraitində yaşadığını ifadə etdik.

- Politoloqlar qeyd edirlər ki, Azərbaycanın İranla münasibətlərini düzəltməsi, ABŞ-da qıcıq və narahatlıqla qarşılanır. Bununla bağlı sizə etiraz oldumu?

- Son aylar Amerika İranla münasibətlərini yaxşılaşdırır. Mən bildiyimə görə, Amerika-İran Ticarət Palatası yaradılıb və münasibətlərin bir neçə istiqamətində yumşalma prosesi var. Odur ki, Azərbaycanın hansısa üçüncü tərəflə münasibətlərinin yumşaq olması müsbət qarşılanır. Bununla yanaşı Azərbaycan Amerikanın əsas müttəfiqi olan Avropa Birliyi ölkələri ilə münasibətlərinin inkişafı da böyük məmnuniyyətlə qarşılanır.

- Amerikada Azərbaycanla bağlı hansı narahatlıq var?

- Azərbaycanla fikir ayrılığı olan məsələlər əsasən demokratiya, insan hüquqları və fikir azadlığı ilə bağlıdır. Lakin bu istiqamətdə də bizim fikir mübadiləmiz nəticəsində bir sıra məsələlər aydınlaşdı. Ən əsası heç bir amil Azərbaycan-Amerika münasibətlərinə xələl gətirməyəcək və ölkələrimiz arasında strateji tərəfdaşlıq inkişaf edəcək. Qeyd edim ki, hər hansı bir etiraz, tənqidi münasibət müşahidə etmədik. Əksinə, vurğulandı ki, Azərbaycan Amerika üçün regionda əhəmiyyətli ölkədir.

- Ukrayna mövzusunda nələr düşünülür?

- Bu məsələdə Azərbaycanın mövqeyi Amerikada çox müsbətlə qarşılanır. Azərbaycan BMT-də səsvermə zamanı Ukraynanın ərazi

bütövlüyünü açıq müdafiə etdi. Ümumiyyətlə Azərbaycanın bütün ölkələrin ərazi bütövlüyünə verdiyi dəstək, ABŞ-da xüsusilə qeyd edilir. Səfər zamanı Azərbaycana yaxın olan siyasətçilər, araşdırmaçılarla təmaslarımız oldu, dəyirmi masalar keçirildi. “Vaşinqton Tayms”ın təşkilatçılığı ilə Vaşinqtonda ABŞ Konqresinə məxsus Kapitol Hil Klubunda “Xəzər dənizi hövzəsində geosiyasət: ABŞ-Azərbaycan müttəfiqliyi nə üçün əhəmiyyətlidir?” mövzusunda dəyirmi masada iştirak etdik. Həmin müzakirələrdə Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Emin Süleymanov, Azərbaycan Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədri Səməd Seyidov və mən çıxış etdim. ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinin möhkəm əsaslar üzərində dayandığını qeyd edərək, ölkələr arasında təhlükəsizlik sahəsində aparılan əməkdaşlıq haqda fikirlərimi ifadə etdim. Qeyd etdim ki, Azərbaycan hərbiçiləri müxtəlif vaxtlarda beynəlxalq koalisiyaların tərkibində Balkanlar, İraq və Əfqanıstanda xidmət ediblər, bu gün Azərbaycan əsgərləri Əfqanıstanda Kabul aeroportunu qoruyur. Azərbaycanın həmçinin Əfqanıstanın dirçəlməsinə yönəlmiş fəaliyyətlərə verdiyi töhfə var. Həmçinin əlavə etdim ki, terrorizmi yalnız güc hesabına məğlub etmək mümkün deyil və bu sahədə maarifləndirmə işlərinin aparılması böyük önəm daşıyır. Sizə deyim ki, araşdırma mərkəzlərinin mütəxəssisləri, media nümayəndələri bu məqamları çox yüksək dəyərləndirir.

- Azərbaycan deputatların AŞ PA-da səsvermə zamanı açıq şəkildə Rusiyanın tərəfini tutması, doğurdanmı ABŞ-da və Avropada müsbət qarşılanmayıb?

- Bununla bağlı bir fikrə rast gəlməmişəm. Həm də bilirsiniz ki, artıq mən AŞ PA-da təmsil olunmuram. Mən ABŞ-dan əvvəl Brüsseldə səfərdə olmuşam. Orada Avronest-in toplantısı keçirilirdi, əsasən şərq tərəfdaşlığı məsələsi müzakirə edildi. Mən həm də Belarus üzrə işçi qrupunun toplantısında iştirak etdim. Bu müzakirələrdə fəal iştirak etdik. Belarusun Avropa Birliyinin Şərq Tərəfdaşlıq Proqramında münasibətlərinin istiləşməsinin müşahidə etdim. Əslində mən hesab edirəm ki, Şərq Tərəfdaşlığı zəruri layihədir. Bu layihənin nəticəsində

Avropa Birliyi ilə vizalar sadələşdirilir, təhsil və mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığı genişləndirmək imkanları yaranıb. Hesab edirəm ki, bu sahələrdə əməkdaşlıq daha da artacaq. Azərbaycanın Avropa Birliyi ilə enerji təhlükəsizliyinə dair müvafiq sənəd imzalanıb. Hazırda Brüsseldə Azərbaycanın Avropa Birliyi ilə strateji tərəfdaşlıq istiqamətində müvafiq sənədin hazırlanması üzərində iş gedir. Biz Brüsseldə olarkən Azərbaycanın Avropa Birliyindəki səfiri ilə birlikdə Cənubi Qafqaz üzrə dostluq qrupunun toplantısında da iştirak etdik. Və Azərbaycanın mövqeyi, strategiyası haqqında danışdıq. Qeyd etdik ki, Azərbaycan Avropa Birliyi ilə əməkdaşlıqda maraqlıdır. Azərbaycan bu sahədə siyasətini bir qədər fərqli qurur. Ukraynanın daxilində isə, bu sahədə problem əvvəldən də var idi. Məncə, Ukrayna hadisələrini hansısa formada Şərq Tərəfdaşlığı ilə bağlamaq da doğru deyil. Hazırda Ukraynada yaranan durumla bağlı, Amerikan Avropadakı müttəfiqləri ilə ciddi müzakirə aparır və ən azı hərbi əməliyyatların qarşısını almağa çalışırlar. Bununla bağlı ciddi məsləhətləşmələr aparılır. Biz Amerikada olduğumuz müddətdə ,xanım Merkelin ABŞ səfəri başladı. Mən yaxın dövrdə Ukrayna böhranının həll ediləcəyini gözləmirəm. Mənə elə gəlir ki, bu münaqişə Qarabağ, Osetiya, Abxaziya, Dnestriyada olan münaqişələrin məntiqi davamıdır. İndi hər şey beynəlxalq ictimaiyyətin mövqeyindən asılıdır. Bu mövqe ikili standartdan kənarda olmalıdır.

HÜSEYN ABBASOĞLU