Vidadi Mirkamal:
“2013-cü il Azərbaycan tarixində xüsusi
əhəmiyyəti olan prezident seçkiləri ilidir”

Suallara İctimai Palatanın Koordinasiya Şurasının üzvü, ədliyyə generalı Vidadi Mirkamal cavab verib. Müsahibimiz əsasən müxalifət düşərgəsində birlik istiqamətində aparılan danışıqlar, ədə olunan nəticələr və bundan sonra atılacaq addımlar haqqında danışıb.
- Vidadi müəllim, son aylar müxalifət partiyalarının bir arada olması üçün intensiv danışıqlar aparmısınız. Seçkilərə az müddəq qaldığı bir ərəfədə real müxalifət birləşmək istəyirmi?
- Siz də bilirsiniz ki, bizim təşəbbüsümüzlə seçki mütəxəssisləri və hüquqşünaslar memorandum layihəsi hazırladı. Həmin sənəddə Azərbayanda seçki öncəsi demokratik mühitin yaradılması, namizədlərə bərabər imkanların tanınması kimi müddəalar əks olundu. Bununla da, biz cəmiyyətə mesaj göndərdik. Sonradan bu memorandumu ölkənin yetmişdən çox tanınmış ziyalısı, ictimai xadimi, QHT rəhbəri imzaladı. Eləcədə 12 siyasi partiya sədri bu sənədə imza atdı. Bu partiyalar Azərbaycanın ictimai siyasi həyatında mühüm rol oynayan, seçki mühiti və ölkənin demokratikləşməsi uğrunda mübarizə aparan siyasi təşkilatlardır. Əslində qalanda bu partiyalar o təşkilatlardır ki, Azərbaycan xalqı onları bir arada görmək istəyir. Biz nəhayətdə yanvarın 25-də həmin şəxsləri bir araya gətirə bildik və onlar birlikdə bu sənədi imzaladılar və qərara alındı ki, funksional əməkdaşlığa başlanılsın. Amma sizdə bilirsiniz ki, 2013-cü il Azərbaycan tarixində xüsusi əhəmiyyəti olan prezident seçkiləri ilidir. Bu ildə əgər müxalifət bir araya gəlməsə, ümumi məqsəd uğrunda bir yerdə olmasa, xalqda onların yanında olmayacaq. Çünki bu illər ərzində müxalifət kifayət qədər səhvlərə yol verib və eyni zamanda xalqdan ayrılıb. Bizim məqsədimiz budur ki, sözügedən siyasi partiyaları bir araya gətirək və vahid platforma, vahid seçki qərargahı, vahid komanda və namizədlə seçkiyə gedək. İndiki halda biz bu məqsədə nail olmaq üçün fəaliyyətimizi intensiv şəkildə davam etdiririk. Amma hələ ki, seçkiyə az qalır və bu istiqamətdə çabalar yetərincə nəticə vermir.
- Hazırda müxalifətin bir platformada birləşdirilməsi üçün aparılan danışıqlar prosesində sizdən savayı kimlər iştitak edir?
- Hacıbaba Əzimov, Rafiq Əliyev, Cəmil Həsənli və mən bu prosesdə iştirak edirik. Adını çəkdiyim bu insanlar Azərbaycan cəmiyyətində kifayət qədər tanınan ziyalılardır. Biz qərara gəldik ki, bir daha həmin partiyalarla danışıqlar aparaq və onlara bir daha izah edək ki, 2013-cü ildə ayrı-ayrılıqda və ya 2-3 partiyanın birgə seçkilərə getməsi heç bir nəticə verməyəcək. Biz bu istiqamətdə xeyli danışıqlar aparmışıq. Hacıbaba Əzimovun təşəbbüsü ilə ümumixalq demokratik hərəkatı adı altında bu danışıqlar hazırda da davam etdirilir. Onu da deyim ki, biz xeyli insanı bir araya gətirmişik.
- Rüstəm İbrahimbəyov bu prosesdə iştirak edirmi, nəzərə alın ki, onun da birliklə bağlı təklifləri olub?
- Rüstəm İbrahimbəyovun Azərbaycan cəmiyyətinə iki mesajı olub. Bu mesajlardan biri ondan ibarət idi ki, “EL” Hərəkatı adlı böyük bir hərəkat gəlir və bu hərəkatda ictimai-siyasi təşkilatlar, QHT-lər, ziyalılar, passiv insanlar birləşərək elliklə seçkilər prosesində iştirak olunacaq. Sonradan isə bəlli oldu ki, Rüstəm müəllim bu təklifi səsləndirərkən çox irəliyə gedib. Yəni El Hərəkatı əslində politoloq Eldar Namazovun başçılığı altında yaranan bir hərəkatdır. Əlbəttə ki, biz belə bir hərəkatın yaranmasını alqışlayırıq. Əslində qalanda indiki halda ictimai-siyasi proseslərə təsir etmək gücündə olan müxalif blokların yaranması yaxşı haldır. Ancaq bu İbrahimbəyovun cəmiyyətə ötürdüyü mesaja adekvat olan hərəkat deyil. Məlum oldu ki, “El” Hərakatında heç də cəmiyyətin bütün təbəqələrinin iştirakçılığı yoxdur. İkinci mesaj isə bu idi ki, 50 nəfərdən ibarətt Milli Şura yaradılsın, burada vahid namizəd müəyyən etsin, müxalifət seçkiyə vahid komanda ilə getsin. Ancaq təəssüflə deyim ki, hələlik bu mesajın da konturları görünmür. Rüstəm müəllim, həmdə Azərbaycana gəlməkdən imtina edə bələcəyi həddə bir müsahibə verib. Və müəyyən mənada ümidləri bir balaca zəiflədib. Bütün bunların fonunda biz danışıqlar aparıb müxalif qüvvələri bir platformada birləşdirməyə çalışırıq. Açığını deyim ki, bu qüvvələrin bir araya gəlməsi, namizəd irəli sürməsi heç işin yarısı deyil. Ona görə ki,qarşıda insanları bir araya gətirmək, xalqla təmasa girmək, xalqı buna hazırlamaq kimi çətin vəzifə durur. Odur ki, mənim fikrimcə, ziyalılar, müxalifət,QHT və ictimai xadimlər bir araya gəlməsə nəsə eləmək mümkün deyil. Məhz bunu nəzərə alaraq biz birliyin əldə olunması üçün çabalarımızı davam etdiririk. Ümid edirəm ki, biz yaxın müddətdə birliyin əldə olunmasına dair cəmiyyətə pozitiv mesaj verə biləcəyik.
- Deyirsiniz ki, uğur əldə etmək üçün hökmən birlik əldə olunmalıdır, birlik olmasa uğur da olmayacaq. Bəs bunu danışıq apardığınız siyasi partiya rəhbərləri bilmirmi, bilirsə niyə birləşmir, bilmirsə niyə siyasətlə məşğul olur?
- Demokratik müxalifət eyni rəngdə və eyni konturda olan düşərgə deyil. Yəni başqa ölkələrdə və xalqlarda müxalifət deyəndə həmdə vahid qüvvə göz önünə gəlir. Azərbaycanda isə müxalifət kifayət qədər dağınıq olan, hərəsinin bir məqsədi olan qüvvələr toplumu göz önünə gəlir. İndiki situasiyada bu qüvvələrin bir araya gəlməsi xalqın istəyi və soasial sifarişdir. Amma onların bir araya gəlməsi heç də hər şeyin əldə olunduğu anlamını da vermir. Çünki son 20 ildə müxalifətlə xalq bir-birindən ayrılıb, müxalifət xalqla işləməyi yadırğayıb. Hər müxalifət partiyasının bir məqsədi var. Bütün bu qüsurları deməklə bərabər hesab edirəm ki, 50 partiyanın belə bir araya gəlməsi cəmiyyətə heç nə verməz. Əsas odur ki, müxalifət partiyaları bir arada olsun və xalqla işləməyi bacarsın. Odur ki, siyasi partiyaların yanında ziyalıların, ictimai xadimlərin, QHT nümayəndələrinin olması ümumilikdə bu birliyi gücləndirə və xalqla təması genişləndirə bilər. Əgər biz xalqla təmasa getməsək heç nə əldə olunmaz. 2010-cu il seçkiləri göstərdi ki, seçicilərin 80-85 faizi seçkiyə maraq göstərmir. Əlbəttə rejimin apardığı siyasət insanları çox narazı salıb. Hesab edin ki, ölkədə 80 faiz narazı elektorat var, amma müxalifət ona sahiblənə bilməyib. Çünki birlik əldə olunmayıb. Hər bir partiyanın məsələlərə öz baxışı var. İndi biz çalışırıq ki, bu baxışları uzlaşdıraq. İkincisi, sirr deyil ki ki, bir sıra partiyalar gerçəkdən demorkatiya, insan hüquqları, xalqın firavanlığı uğrunda uzun illərdir ki, mübarizə aparırlar. Ancaq mübarizə yolu düz seçilməyib deyə, insanları öz sıralarına qoşa bilməyiblər. İndi elə bir mərhələdi ki, doğurdanda ölkənin taleyini dəyişmək, bu ölkəyə demokratiya gətirmək istəyən partiyaların nə dərəcədə səmimi olduğu birliklə bağlı aparılan danışıqların gedişi zalanı bəlli olacaq. Bu proseslərdə kimlər cığallıq edəcək, kimlər qaçacaq məsələsi dərhal görünəcək. Məhz bu səbəbdən də, bəzi müxalifət partiyaları bu prosesə əvvəlcədən mane olmağa çalışırlar. Bu mənada işimiz bir qədər çətindir, amma birliksiz də mümkün deyil. Son 20 ildə səmimi mübarizə aparan siyasi təşkilatlar güclərini birləşdirməlidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, demokratik seçki mühiti olsaydı, bu zaman 3-4 partiyanın birləşib seçkilərə getməsi normal görünərdi. Əgər seçki sistemi dəyişməyibsə, azad seçkilər yoxdursa, bu halda müxalifətin namizədi hətta 80 faiz səs toplasa belə, Məzahirin qutusundan iqtidarın namizədinin adı çıxacaq. Bu mənada qüvvələrin bir arada olması vacibdir. İlk olaraq seçki mühitinin demokratikləşdirilməsi üçün ölkə daxilində ciddi istək olmalıdır, ikincisi, beynəlxalq təşkilatların rejimə təzyiqi lazımdır, üçüncüsü, insanlarda inamı bərpa eləmək vacibdir. İnsanlar dəyişikliyə inanmasa müxalifətin ətrafında birləşib seçkiyə inamla getməyəcək. Bax, bu üç şərt bir arada olanda uğur da olacaq. Odur ki, birinci mərhələdə qüvvələr birləşməlidir. Sonra isə digər vəzifələrin öhdəsindən gəlmək üçün ciddi addımlar atılmalıdır.
- Artıq gec deyilmi?
- Xeyr! Əlbəttə ki, indi bəzi dostlarımız deyir ki, artıq gecdir. Biz aprel ayına qədər bu birliyə nail olsaq, bundan sonra mübarizə aparmaq əzmi daha güclü olacaq. Sizdə bilirsiniz ki, seçki ilində hər an situasiya dəyişə bilər. Şəxsən mən, bir ziyalı olaraq bu ölkədə inqilabın baş verməsinin əleyhinəyəm. Ancaq insanlar narazıdırlar və ayrı-ayrı bölgələrdə insanların narazılığı üsyan formasında özünü göstərir. Bundan başqa, Azərbaycanda fərqli dövlətlərin maraqları var və bu maraqlar toqquşur. Üçüncüsü də, iqtidarın daxilində də müəyyən partlamalar meydana gəlir. Bunları qiymətləndirərkən müxalifətin birlik məsələsində gecikdiyini demək doğru olmazdı. Ancaq bundan sonra gecikmək lazım deyil. Əks təqdirdə Azərbaycan yenə də sülalənin hakimiyyəti altında inləyəcək.
- Deyirsiniz ki, Azərbaycanda böyük güclərin marağı var və bu maraqlar toqquşur. Buna görəmi prezident Saakaşvili Rusiyanın Azərbaycanda dövlət çevrilişi eləmək planında olduğunu deyir?
- Mən prezident Saakaşvilinin səmimiyyətinə inanmıram.
- Niyə?
- Saakaşvilinin öz ölkəsində vəziyyəti yaxşı deyil. İkincisi də, Saakaşvilinin Rusiya ilə ciddi problemləri var. Bu mənada Saakaşvilinin bəyanatı məndə “cəhənnəmə gedən özünə yoldaş axtarar” məsəlini xatırlatdı. Saakaşvilinin Azərbaycanla Rusiyanı üz-üzə qoyması bu konteksdə ola bilər. Həmdə Azərbaycan özünün mövqeyi və gələcəyə baxışını müəyyən etməlidir. Mən güman etmirəm ki, demokratik düşərgədə Rusiyanın belə oyunlarında iştirak etmək istəyən qüvvələr olsun. Əgər belə qüvvələr olacaqsa, onlar dərhal işfa ediləcək. Həmdə Azərbaycan xalqı belə qüvvələrin arxasınca getməz.Odur ki, cənab Saakaşvilinin bəyanatını ciddi qəbul etmirəm.
- Rusiya ölkəmizdə hansısa qüvvələrlə işləyirmi?
- Rusiyanın və ətrafda olan beynəlxalq güclərin kimlərləsə işləməyi istisna olunmur. Amma belə qüvvələr ortaya çıxıb özünü göstərmir ki, bizdə bunu görək. Bu məsələlər maydan sonra bəlli olacaq. İndi real qüvvə yoxdur ki, Rusiyanın oyunlarında iştirak etsin. “Milyarderlər ittifaqı”-nın isə ancaq səsi gəlir. Belə qüvvələr ortaya çıxsa dərhal onun məqsədi bilinəcək.
- Sizə elə gəlmirmi ki, Saakaşvilinin bəyanatından sonra hakimiyyət daxili qüvvələr İlham Əliyevin ətrafında birləşəcək, mərkəzdən qaçma meylləri dayandırılacaq və iqtidar monolit şəkildə prezident seçkilərinə gedəcək?
- Mən inanmıram ki, hər hansı bir müxalifət partiyası və ya ictimai təşkilat açıq formada Rusiyanın bu təxribatına getsin. Rusiyanın Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyi etmək istəyində olduğunun konturları görünmür. Və nəhayət iqtidarın ağlı başında olsa müxalifətlə danışıga getməli, ölkənin gələcəyini müzakirə etməlidir. Əks təqdirdə təhlükə qalır. Çünki hakimiyyətin apardığı siyasət beynəlxalq rəydə onun nüfuzdan düşməsinə, daxildə isə böyük narazılığa səbəb olub.Eləcə də onun siyasəti elə hakim komandanın daxilində olan qüvvələri də narazı salıb. Odur ki, vəziyyət bizim düşündüyümüzdən də mütəkkəbdir.

HÜSEYN ABBASOĞLU