İctimai fəal, bələdiyyələrin fəaliyyətilə bağlı müstəqil araşdırma aparan Elvin Məmiyev “Gündəm Xəbər”ə vəziyyətin kritik həddə olmasını deyir.

Yerliözünüidarəetmə orqanıyla bağlı müstəqil araşdırma aparan Elvin Məmiyev qeyd edir ki, qanunvericilikdə bələdiyyələr yerli idarəetmə orqanı kimi təsnif olunur və onların fəaliyyəti də bu istiqamətdə olmalıdır. Konstitusiyada və bələdiyyələr haqqında qanunda da göstərilir ki, bələdiyyə elə bir qurumdur ki, o hakimiyyətlə vətəndaşlar arasında yerli özünüidarəetməni tənzimləməli, yəni təmsil etdiyi əhalinin problemləri ilə maraqlanmalı, əhatə etdiyi ərazidə infrasturukturun qurulmasını təhsil, səhiyyə, rabitə müəssiəslərinin, park və yolların təmir bərpasını vaxtlı-vaxtında təmin etməlidir. Orta hesabla bir bələdiyyəyə düşən vəsait 20 min manatdan artıqdır. Problem ondan ibarətdir ki, bələdiyyələr əllərində olan vəsaitlərlə yalnız öz işçilərinin maaşlarını verməyə xərcləyir. Çünki, işçilərinin saxlanılmasına az qala büdcəsinin yarısını xərcləyən bələdiyyələrin siyahısında kommunal və yolların salınması xərcləri ən son sıralarda dayanır. Qeyd edim ki, Azərbaycanda 1607 bələdiyyə üzrə 15 682 bələdiyyə üzvü var. Bütövlükdə bu bələdiyyələrin 35 milyon manatdan artıq illik büdcəsi var. Amma bu o demək deyil ki, bələdiyyələrin gəliri ancaq bununla bitir. Çünki, bələdiyyələr həm əhalidən əmlak və torpaq vergisi toplayır, həm də əllərində olan torpaqları icarəyə vermək, satmaqla məşquldurlar. Bir çox hallarda isə bu qeyri-qanunu da olur. Amma mən məsələnin rəsmi tərəfiylə bağlı mövqe bildirirəm. Rəsmi statistikada da açıq-aydın görünür ki, ötən il bələdiyyələrin gəlirlərinin yarıdan çoxu, yəni 55.5 faizi torpaq satışından, 20.3 faizi torpaqlarının icarə verilməsindən ibarət olub. Üstəlik hər il dövlət büdcəsindən bələdiyyələrə 6 milyon manat dotasiya da ayrılır. Amma reallıq budur ki, bələdiyyələr hətta əllərində olan bu vəsaitləri də düzgun istifadə etmir.
Elvin Məmiyev bildirir ki, bələdiyyələrin vəsaitlərini düzgün xərcləmədiklərini zaman-zaman rəsmi qurumlar da təsdiq edir. Ədliyyə Nazirliyinin Bələdiyyələrlə İş Mərkəzinin sədri Mehdi Səlimzadə həmişə qeyd edib ki, bələdiyyələrin büdcəsi dövlət büdcəsi kimi eyni qaydada işlənməlidir, hazırlanmaıdır, təsdiq olunmalıdır və icra edilməlidir. O, bəzi hallarda bələdiyyələrə daxil olan vəsaitin nəzərdə tutulan istiqamətə deyil, təmamilə səmərəsiz, bələdiyyənin inkişafına xidmət etməyən istiqamətlərə xərclənməsini bildirmişdir. Milli Məclisin “ictimai Birliklər və Dini Qurumlarla İş komitəsinin sədri Səyavuş Novruzov isə daim bələdiyyələrin azaldılmasını, lazımsız qurum olmasını bildirir.
E.Məmiyev rəsmi dairələrin bu cür yanaşmasını Azərbaycanda bələdiyyələrə lazımsız qurum kimi baxıldığını, yaxın dövrdə bələdiyyələrin inkişafıyla bağlı islahatların aparılmayacağından xəbər verməsini şərh edir. Çünki, bir çox hallarda bələdiyyənin büdcəsinə ayrılan vəsaitlərin yeri icra orqanlarının sifarişilə xərclənməsini mətbuatdan da oxuyuruq. Bələdiyyələr bu gün Azərbaycanda korrupsiya maşınının mexanizmlərindəndir. Ona görə də bələdiyyə sistemində ciddi islahatların aparılması qaçılmazdır.

Rahib Bəxtiyarov